www.weyerman.nl

Botsing tussen twee koetsjes, door Claude Gillot (ca 1712). Coll. Louvre.

dinsdag 29 juli 2014 – Wie deze zomer Parijs aandoet, mag het Louvre niet overslaan. Daar is tot 22 september een tentoonstelling te bezichtigen over maskers, maskerades en mascarons.

Die laatste term is overigens gereserveerd voor de gorgoneion: de akelig grijnzende mensenhoofden die aan vele Franse gevels prijken. Ze geven bewoner en voorbijganger de mogelijkheid om aan het boze oog te ontsnappen (plaatjes).

Een deel van de tentoonstelling is gewijd aan deze gorgoneion en de Griekse mythe van de Gorgonen. Dit zijn vrouwen met slagtanden van een everzwijn en een slangennest in plaats van hoofdhaar. De bekendste van de Gorgonen is Medusa. Nadat Perseus haar had gedood, schonk hij haar afgehouwen hoofd aan Athena, die het op haar schild plaatste om er vijanden mee te kunnen verstenen. Zo wist zij zich altijd verzekerd van overwinning en macht. Lees verder →

maandag 28 juli 2014 – Nieuws, massamedia: het is van alle tijden. Mensen zijn nu eenmaal nieuwsgierig en willen graag weten wat er in de wereld om hen heen gebeurt. Maar het zou nog tot 1605 duren voordat Europa zijn eerste krant kreeg: de Relation aller Fürnemmen und gedenckwürdigen Historien, uitgegeven door Johann Carolus te Straatsburg.

Over de nieuwsvoorziening in vroegmodern Europa gaat het laatste boek van Andrew Pettegree. Zijn Invention of News zag begin dit jaar het licht. Hierin wordt de ontwikkeling geschetst van nieuws via mondelinge overlevering, met de hand geschreven nieuwsbrieven, pamfletten naar de gaandeweg steeds commerciëler wordende kranten. Newsnight-presentator Jeremy Paxman schrijft hierover:

If you have ever wondered how this noisy, self-important [news] carousel got going, Pettegree’s book will tell you. But rest assured, there is a lot more shouting to come. My advice? Find a good novel and go to bed. 

Lees verder →

zondag 27 juli 2014 – Dankzij Google Alerts komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de 18e eeuw. De oogst van deze week is een allegaartje van plaatjes, krantenberichten, verhalen, persberichten, recensies, films, recepten. – Zoals altijd vergezeld van een afbeelding van een lezende man of vrouw.  Lees verder →

zaterdag 26 juli 2014 – Afgelopen week werd ik dankzij een internetveiling van Catawiki de gelukkige bezitter van een historische prent van Arend Fokke Simonz, uit 1777. Hoe veel gemakkelijker is het nu om via internet je boeken en prenten aan te schaffen. Antiqbook en Boekwinkeltjes: ik kom er vaak. Alleen op de markt breng ik nog wel een bezoek aan een tweedehands boekverkoper, zoals aan Klikspaan, van Aad van Maanen (tegenwoordig: & Zoon).  Lees verder →

vrijdag 25 juli 2014 - ‘Het is op die 13de december 1812 bijzonder slecht gesteld met Jean François Dumonceau, in 1790 geboren in Brussel, op twaalfjarige leeftijd verhuisd naar Groningen en sinds 1805 in dienst van Napoleon. Het vriest dat het kraakt en hij is niet alleen zijn knecht Jan en zijn paard Liesje kwijtgeraakt, ook van zijn ooit zo prachtige rode uniform is niet veel meer over dan lompen.’

Deze passage komt uit een artikel uit Trouw van twee jaar geleden, dat ik indertijd heb uitgeknipt met het voornemen het Franstalige dagboek van deze Brusselse Groninger, in dienst van Napoleon, eens in het Nationaal Archief te raadplegen.

Dat laatste is eigenlijk niet meer nodig, want Willem Oosterbeek, de schrijver van het bewuste krantenartikel, heeft er zojuist een (vrije) vertaling van op de markt gebracht.  Lees verder →

donderdag 24 juli 2014 - Een paar dagen geleden vroeg PA zich, naar aanleiding van de tentoonstelling in Schloß Moyland, af hoe het landschapschilderen in de achttiende eeuw gewaardeerd werd. Die vraag heeft mij aan het denken gezet. Als ik me tot de Republiek beperkte, kwamen ook mij geen namen van vooraanstaande landschapschilders voor de geest – schilders die in één adem met Van Goyen en Van Ruysdael genoemd worden.  Lees verder →

woensdag 23 juli 2014 - Toen Isaac Newton in 1727 op 84-jarige leeftijd overleed, liet hij een schat aan ongepubliceerde manuscripten en beschreven papiertjes na. Niemand kende de inhoud daarvan. De natuurkundige, die zijn hele leven vrijgezel was gebleven, had geen testament laten opstellen met instructies voor wat te doen met zijn honderden notitieboekjes, zijn brieven, kopij, stapels beschreven foliovellen, knipsels en snippers.

Onlangs verscheen The Newton Papers van wetenschapshistorica Sarah Dry, waarin zij beschrijft wat er met de paperassen van Newton is gebeurd. Ze kwamen in eerste instantie in handen van zijn half-nicht en echtgenoot, ene John Conduitt. Deze probeerde vervolgens op basis van het geërfde materiaal een biografie te schrijven van de beroemde geleerde. Zonder succes. Lees verder →

Nieuw nummer besluit wonderjaar 2013

dinsdag 22 juli 2014 - Het moet voor redacties van tijdschriften een ware kwelling zijn: ernstige vertraging in de verschijning. Jaren geleden was het met De Achttiende Eeuw veel dramatischer gesteld en liep het blad wel zo’n anderhalf jaar achter. Nu is de schade beperkt, zeker nu in een bestek van enkele maanden de 45e jaargang verscheen en het jaar 2014 eindelijk ook voor De Achttiende Eeuw aanbreekt.

Wat me destijds trof en ook nu weer treft, is de lichtvaardigheid waarmee, zeker voor de buitenwereld van de abonnees, de gekweldheid onderdrukt wordt: geen enkele zichtbare paniek bij de redactie, geen enkele waarneembare poging om de achterstand in te lopen en op zoek te gaan naar kopij. Bij jaarvergaderingen stijgt er weliswaar uit de kring van aanwezigen enige onvrede op, maar jaarlijks ook wordt die onvrede bezworen: het komt allemaal goed. Tot overmaat van ongeluk ‘peert’ het tijdschrift dan ook nog, wat de kans op vertraging alleen nog maar vergroot.  Lees verder →

Bij de tentoonstelling ‘Der Himmel so weit’ in Schloss Moyland

maandag 21 juli 2014 – In het schitterend Schloss Moyland, een boogscheut verwijderd van de Nederlands-Duitse grens, is tot 24 augustus een mooie tentoonstelling Landschaftsdarstellungen der Niederrheinlande te zien.

In het koetshuis en in het kasteel worden met schilderijen en tekeningen de artistieke omtrekken geschetst van een grensoverschrijdend fenomeen: het Nederrijnland. Of het echt bestaat, is onzeker, maar het hart van dat Nederrijnland ligt in de driehoek Bedburg-Nijmegen-Arnhem.  Lees verder →

zondag 20 juli 2014 – Dankzij Google Alerts komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de 18e eeuw. Het resultaat van deze week is een allegaartje van plaatjes, krantenberichten, verhalen, persberichten, recensies, films, recepten.  Lees verder →