www.weyerman.nl

zondag 15 oktober 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld. Deze keer is het een cartoon over het fenomeen bibliotheek. Lees verder →

Een bijzondere gebeurtenis

Sir Andrew Fountaine door Carlo Maratta

donderdag 12 oktober 2017 – In zijn periodieken is Weyerman zelden uitgesproken positief over zijn tijdgenoten. Hij had natuurlijk wel idolen, zoals Willem III en Marlborough, en hij schreef waarderende woorden over een aantal schilderende collega’s, maar hij liet zich zelden ongeremd waarderend uit over anderen.

Het verschijnen van aflevering 16 van Den Kluyzenaar in een vrolyk humeur (ongedateerd, mogelijk uitgebracht op 18 mei 1733) mag dan ook een bijzondere gebeurtenis genoemd worden. De alinea op p. 125 over Sir Andrew Fountaine leest als een heiligenleven:

Die Ridder Fontaine is een welgemaakt man, een groot oudheytkenner, een beminnaar van de schilderkonst, en een voorstaaner van allerhande tuygwerkelyke konsten en wetenschappen. […] Niettegenstaande dat zyn ziel grootmoedig, zyn inborst adelyk, en zyn onvertzaagdheyt uyttartende is, echter zweeft zyn staatzucht nooit boven de grenspaalen van den Godsdienst. […] In ’t kort, die Ridder is een wys raadsheer, een oprecht onderdaan, een vertrouwt vrient, en een edelmoedige vyant. […] hy denkt wyslyk, ontwerpt eerlyk, en voert alles uyt stoutelyk, zonder eens om te kyken.

Geen geringe woorden. Ze lijken gemeend: we hebben in ieder geval geen Engelse tekst kunnen vinden die op deze lofzang lijkt. Lees verder →

Perzisch in het werk van Weyerman (1)

dinsdag 10 oktober 2017 – Aflevering 31 van Den Amsterdamschen Hermes (deel 1, 28 april 1722, p. 241) begint met een vierregelig motto, geschreven in een voor mij onbegrijpelijke taal. Weyerman vertaalt het vers moeiteloos.

Tziri, t ziri triagh Janitzae?
Adamira demagh Janitzae?
Tziri, tziri tziragh eeribud.
Adamira demag cheri bud.

Hermes, die Geresolveert is, om in de toekoomende Eeuw de Arabische taal te leeren, viel morgen avond op die vier boovenstaande regelen, zynde (ten naasten by) aldus van inhout.

Waarom brand de kaars in de pyp?
waarom beroemd zich de Mensch, en waarom is hy glorieziek?
om dat, aan den eenen het vochtig kaarsongel ontbreekt
en om dat de andere overlaaden is met Ezels-vet.1

Zijn de vier versregels Arabisch? Lees verder →

zondag 8 oktober 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld. Deze keer is het een foto van de ovale zaal in de Bibliothèque Nationale in Parijs.  Lees verder →

zaterdag 7 oktober 2017 – Op 26 en 27 oktober vindt in Groningen het jaarcongres plaats van de Vlaams-Nederlandse Vereniging voor Nieuwe Geschiedenis (VNVNG). Het thema is: festiviteiten in de vroegmoderne Nederlanden.

Voertaal: Nederlands en Engels
Praktische informatie: programma jaarcongres Groningen 2017
Locatie: Van Swinderenhuys (Glazen Zaal), Oude Boteringestraat 19, Groningen
Inschrijving: tot maandag 16 oktober 2017 per e-mail en door tegelijkertijd het verschuldigde bedrag over te maken op de rekening van de vereniging: IBAN BE96 0682 3425 2805 / BIC: GKCCBEBB (VNVNG te Brussel), onder vermelding van ‘Jaarcongres 2017’, met daarbij ‘Deelname gehele congres’ of ‘Deelname donderdag’ of ‘Deelname vrijdag’. Deelname aan het congresdiner s.v.p. apart vermelden.

Programma donderdag 26 oktober
13.00-13.40u — Koffie en thee; registratie
13.40-13.50u — Opening: Joop Koopmans (voorzitter VNVNG)
13.50-14.00u — Welkom: Raingard Esser (directeur ICOG, Groningen)
14.00-15.30u — Panel 1 (voorzitter: Dries Raeymaekers) over traditie en innovatie in de vormgeving van festiviteiten Lees verder →

Hermanus van den Burg over Defoe, Voltaire en de satire

donderdag 5 oktober 2017 – Slachtoffers van satire lijken niet te benijden, hun naam gaat altijd vergezeld van de toenaam van spot en vernedering. Lees je de scheldkritieken van Lodewujk van Deyssel, dan gaat het over volstrekt vergetenen. W.F. Hermans maakte gehakt van J.B. Charles. J.B. wie? De polemieken van Jeroen Brouwers veroordeelden hun slachtoffers tot de vergetelheid. Zo lijkt het.

Op kerkhoven maakt het vergeten overuren. Zo beschouwd hebben slachtoffers van spot het zo slecht nog niet: ze schoppen het tot voetnoot. ‘My Kingdom for a footnote!’

Hermanus van den Burg is zo’n voetnoot. Hij is vooral bekend als slachtoffer van de stoomwals Weyerman. Lees verder →

Overwegingen bij een boekband van de Amsterdamsche Hermes

dinsdag 3 oktober 2017 – Het eerste deel van de Amsterdamsche Hermes, zoals dat bewaard wordt in de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek, met het signatuur UBA O 06-1722, bevat op de band niet slechts de naam van de schrijver en de titel van het tijdschrift, maar ook de vermeende geboorteplaats van de schrijver: ‘geboren te Breda’. De band van het tweede deel bevat een dergelijke aanduiding niet.

In eerste instantie frappeerde me die onjuiste aanduiding van de plaats van Weyermans geboorteplaats, maar mag dat eigenlijk wel verbazen? In het Noordbrabants Museum staat op het bordje naast het schitterende bloemschilderij van Weyerman immers ook Breda als geboorteplaats genoemd.

Zelf gaf Weyerman volop voedsel aan die gedachte, door bij herhaling Breda als zijn geboorteplaats te noemen. Ook volgens zijn postuum verschenen autobiografie stond de wieg in Breda. Lees verder →

zondag 1 oktober 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld. Deze keer is het de Moravian Book Shop in Bethlehem, Pennsylvania (VS). Opgericht in 1745 is het de oudste boekhandel van Amerika. Lees verder →

donderdag 28 september 2017 – In voetnoot 22 en voetnoot 23 heeft Jan Bruggeman aannemelijk gemaakt dat Weyerman voor zijn tijdschriften ook materiaal uit kluchtboeken bewerkte. De noten deden mij denken aan een aantekening die ik al als onbruikbaar van tafel geveegd had, maar die voldoende bij de twee voetnoten aansluit om er toch gewag van te maken.

Weyerman eindigt aflevering 10 van de Rotterdamsche Hermes (15 oktober 1720, p. 40) met een Spaans citaat. In een tirade tegen Harmanus van den Burg, de auteur van de Amsterdamsche Argus, schrijft hij:

Een Spanjaart schreef eens aan zyne huisvrou: ik ben de minste van uwe mannen. Elmenor marido de vuessa merced.
En Hermes roept, in spyt van Argus dommen yver,
Dat hy in keus en geest is d’allerminste schryver.

Die laatste twee regels zijn uiteraard tegen Van den Burg gericht. Maar hoe zit dat met die Spaanse echtgenoot? Het gaat om een anekdote die tot in de negentiende eeuw een wijde verspreiding gehad lijkt te hebben, maar die altijd in deze algemene termen verteld werd: de naam van de echtgenoot staat er nooit bij, en een verwijzing naar een betrouwbare bron wordt nooit gegeven. Lees verder →

Revolutie in Friesland waarachtig theatraal in Culturele Hoofdstad Leeuwarden

dinsdag 26 september 2017 – In 2018 is Leeuwarden ‘Culturele Hoofdstad van Europa’. Een bijzonder smakelijk voorproefje werd al opgediend in het nieuwe Fries Museum, met de tentoonstelling over leven en werk van Lawrence Alma-Tadema.

Met de voorstelling Marijke Muoi. Revolutie in Fryslân, ‘overrompelend en poëtisch ervaringstheater’ laat Leeuwarden aan Europa zien hoe in 1795 de geest van de Franse Revolutie in de Friese Revolutie waaide, symbolen vernielde, slachtoffers maakte, om te midden van bloed en puin een nieuwe wereld op te bouwen.

Op het toneel van de Grote Kerk verschijnen over een paar maanden Eise Eisinga, dominee Abraham Staal, Gerrit Paape, Jan Binnes en nog enkele andere hoofdrolspelers van toen, om te tonen hoe moeizaam het streven naar democratie verliep. De rol van Paape wordt gespeeld door Ludo Hoogmartens, Vlaamse man met baard en bril. Hij verklaart weinig nodig te hebben: ‘Water, brood, inkt, papier. En een hoofd vol onconventionele en compromisloze gedachten natuurlijk.’ Het stuk Lees verder →