www.weyerman.nl

Dobbelsteenmakers

Rowlandson, A Hitt at Black Gammon

dinsdag 27 juni 2017 – Weyerman waarschuwde meermalen tegen kansspelen. In aflevering 2 (25 maart 1737) van De Naakte Waarheyt bijvoorbeeld heeft hij het over ‘Veele valsche kaartspeelers en linksche dobbelaars’ en ‘Het kaart en teerlingspel zyn verderfelyke tydkortingen’.

Maar volgens mij spreekt daaruit vooral chagrijn over zijn eigen verlies bij die activiteiten en heeft hij op zichzelf weinig consideratie met gokverslaafden. Daar getuigt bijvoorbeeld zijn eigen relaas van zijn verblijf in Livorno van (Konstschilders deel 4, p. 432-433). Ook in deel 4 van de Konstschilders, maar dan op p. 419, noemt Weyerman een Londense dobbelstenenmaker, Merriman. Lees verder →

zondag 25 juni 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld.  Lees verder →

Over Pim van Oostrums exemplaar van Met en zonder lauwerkrans

vrijdag 23 juni 2017 – Als ik het woord ‘tool’ hoor, verlang ik hevig naar de tijd van het nauwgezet overschrijven. Op fiches: zo heetten die dingen toen. In sigarenkistjes heb ik ze nog wel. Eentje met Weyerman-passages, alfabetisch geordend op beschreven personages. Van sommige fichesverzamelingen weet ik niet meer waar ik ze verborgen heb, alle passages waarin in de Vaderlandsche Letteroefeningen het woord ‘sentimenteel’ gebruikt wordt. De periode 1780-1820. Ergens ver weg, in een map.

Dat het nu veel gemakkelijker is om dergelijk werk te verrichten en te bewaren, weet ik wel, maar dat opschrijven ging langzamer en schonk meer bevrediging.

Een paar dagen geleden las ik dat er op 14 juni een nieuwe ‘tool’ gelanceerd werd: NEWW VRE (New approaches to European Women’s Writing Virtual Research Environment). Een indrukwekkende afko. Als je het probeert uit te spreken, doe het dan in het Engels: twee keer double you! Lees verder →

Mr. Green, een blinde organist (derde vervolg)

De blinde organist en componist John Stanley (zie zijn ogen!). Mezzotint door James Macardell

woensdag 21 juni 2017 – In eerdere voetnoten schreef ik over Henry Green, de blinde organist in de St Giles Cripplegate Church (Londen). Weyerman bericht uitvoerig over deze ‘Tuynmol’, met wie Weyerman naar eigen zeggen honderdmaal piket heeft gespeeld ‘zonder dat den Blinde ooit het wit van deszelfs oogen heeft gezien’ (zie voetnoot nr 8, nr 9 en nr 14a). Tijdens een korte vakantie in Londen kwam ik meer over Mr. Green te weten. Vandaag dus het vervolg.

Ook over Mr Green staat er nieuws in de Vestry Minutes. Zo valt er bij de vergadering van 25 Februari 1704 *) te lezen dat ‘Mr Henry Greene (a blind man)’ wordt aangesteld als organist. Hij zal dezelfde betaling ontvangen als zijn overleden voorganger, Mr Curtis (de ruimte voor diens voornaam is in de notulen blanco gelaten). Bij de problemen in 1728 was hij dus inderdaad bijna 25 jaar de organist van deze parochie.

Hoe en hoeveel de organist betaald werd is ingewikkeld. Zo ging op 13 april zijn jaarwedde met 4 pond omhoog, die door ene Mrs Ayres betaald moesten worden. In 1708 en 1711 blijkt de secretaris hem 10 pond per jaar te betalen, maar telkens is het onderwerp van discussie wie hem nu zou moeten betalen. Lees verder →

Mr. Green, een blinde organist (tweede vervolg)

Het huidige orgel van St Giles Cripplegate Church, Londen

dinsdag 20 juni 2017 – In de voetnoten nr 8 en nr 9 schreef ik al over Mr. Green, de blinde organist van St. Giles Cripplegate in Londen. Ik kon toen alleen maar melden dat hij na bijna 25 jaar dienst in 1728 door de kerkmeesters buitengesloten was.

Vandaag en morgen (voetnoot 14a en 14b) heb ik nieuws over deze slagvaardige blinde. Tijdens een korte vakantie in Londen heb ik namelijk de Vestry Minutes van de parochie kunnen bekijken.

De organisatie van de parochie
Over de Anglicaanse kerk weet ik niet heel veel maar ik probeer, met hulp van Sewels woordenboek, te vertellen hoe het ongeveer lijkt te zitten. Lees verder →

zondag 18 juni 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld. Om de zonaanbidders te plezieren is het deze keer een stapeltje boeken aan het strand. Lees verder →

Meer over één van de zelfmoordenaars van mei 1940

vrijdag 16 juni 2017 – Mei 1940 was getuige van een ware zelfmoordepidemie, in het bijzonder in steden als Amsterdam en Rotterdam. De Duitse verovering van Nederland overrompelde velen die vreesden voor hun leven én de vrees en de afkeer omzetten in een weigering onder dat nieuwe bewind te willen leven. Lucas Ligtenberg wijdde onlangs een belangwekkend boek aan de zelfmoordgolf van mei 1940, onder de titel Mij krijgen ze niet levend. De zelfmoorden van mei 1940.

Het boek bestaat uit een veertiental hoofdstukken waarin een aantal van de bijna vierhonderd mannen, vrouwen en kinderen, die in mei 1940 de zelfverkozen dood zochten, een levensverhaal krijgen. Die hoofdstukken worden gevolgd door een alfabetische lijst van de personen die in mei 1940 zelfmoord pleegden en een lijstje van diegenen die een poging waagden maar in de dood niet slaagden. Lees verder →

donderdag 15 juni 2017 – Shrewton in Wiltshire. Ik had er nog nooit van gehoord, maar kennissen van me gaven me eind mei een lift terug naar Londen nadat ik in de stromende regen een bezoek aan Stourhead gebracht had.

Ze vreesden een verkeersinfarct op de snelwegen, en dus reden we over allerlei B-wegen. Tanken in dat dorp leek een goed idee: dan kon ik meteen het Blind House fotograferen …

Het Blind House? Jawel. In Shrewton staat nog een achttiende-eeuws gebouwtje dat diende als tijdelijke gevangenis voor plaatselijk gespuis. Vroeger moeten veel Engelse plaatsen en ook alle Londense wijken zo’n noodopvang voor wetsovertreders gehad hebben, maar ik had er nog nooit een gezien.

Stourhead en zijn tuinen zijn zeker een bezoek waard, maar zo’n verrassend kijkje op het dagelijks leven van minder vermogende mensen spreekt mij toch minstens zo veel aan. —Jac Fuchs

¶ N.B. er zijn in Engeland nog veel meer van deze lock-ups bewaard gebleven.

Zuchten als nieuwe taal

dinsdag 13 juni 2017 – Was het Rhijnvis Feith die het grote gevoel tot uitdrukking bracht door te zwijgen en een belijdenis van een onvermogen tot spreken? Wat nodig was, was een nieuwe taal, een taal van de liefde. Die taal was er niet. De gevoelens waren zo groot dat die zich niet lieten uitdrukken in bekende taal. Een opmerkelijke taalkritiek, die jammer genoeg vooral een topisch karakter droeg (de ‘Unsagbarkeitstopos’; later benut in de reclame voor Croma: ‘hoe lekker het is, kun je niet zeggen, dat moet je proeven’. Daar zijn geen woorden voor, dat doet de deur dicht!).

De sentimentele schrijvers namen hun toevlucht tot uitroeptekens en gedachtestreepjes, tot gebroken woorden en verbaal gekreun: ach en wee! Lees verder →

zondag 11 juni 2017 – Dankzij Google Alerts en diverse tipgevers komen er iedere week nogal wat websites voorbij met opmerkelijke berichten over de lange 18e eeuw. De oogst van deze week is zoals altijd een allegaartje en gaat vergezeld van een afbeelding van de boekenwereld. Deze keer is het de Nationalbibliothek in de Hofburg, Wenen. In de imposante pronkzaal staan zo’n 200.000 boeken uit 1501-1850, waaronder de verzameling van Prins Eugenius.  Lees verder →