dinsdag 13 januari 2015 – In de 17e eeuw werden er in Franse legertroepen nog geen regimentsuniformen gedragen. Wel droegen lijfwachten en tamboerkorpsen de livrei van hun adellijke kolonels. Een beetje uniform gekleed waren ze dus wel. Pas na 1674 kreeg iedere recruut van het Franse leger een ‘uniforme justaucorps’. Sindsdien werden de uniformen daar namens de koning vastgesteld, met strenge regels voor fabricage.
In de Republiek moesten sinds 1639 alle regimenten weliswaar gelijk gekleed zijn, maar het ging daarbij alleen om bepaalde kledingstukken die op een identieke manier gesneden moesten zijn (de snit). De kleur ging er pas toe doen, toen in 1672 een nieuwe Garde te Voet werd opgericht: Willem III stelde voor dit regiment een blauw uniform met rode voering verplicht.
Andere regimenten kregen pas in 1752 eigen kleuren. De cavalerie kreeg witte rokken en de Schotse regimenten gingen voortaan in rode rokken gekleed. De Garde te Paard en alle dragonder- en infanterieregimenten kregen blauwe rokken. De voorschriften hadden echter niets van doen met de uitmonstering: de garnering van het uniform bleef een zaak van de kolonels.
Omdat de kolonels vaak van uitmonstering wensten te veranderen, is het moeilijk een exact beeld te geven van het uiterlijk vertoon van de manschappen. Dat kan pas vanaf 1765. Toen stelden enkele officieren uit liefhebberij het Jassenboekje samen. Het bevat een volledig overzicht van Nederlandse uniformen tussen 1752-1800.
Het Jassenboekje is in 2011 opnieuw uitgegeven. Hierin zijn tevens de aquarellen opgenomen van de in Gorinchem geboren officier van de Schotse Brigade, Duncan Macalester Loup (1751-1812). Hij schilderde in 1775 niet alleen de jassen maar de manschappen van kop tot teen. De Nederlandse versie is alleen nog tweedehands verkrijgbaar, maar de Duitse en Engelse versies zijn nog steeds in nieuwstaat te koop. — RvV
¶ Joep van Hoof (ed.), Military uniforms in the Netherlands, 1752-1800. The Jassenboekje (the military coats book) and the drawings of uniforms by Duncan Macalester Loup. Wenen, Verlag Militaria. ISBN 978-902526496. Prijs: € 69 (320 blzz, met ca 200 illustraties in kleur). Preview hier. Lees hier een korte beschrijving van H. Ringoir van de herkomst van het Jassenboekje.