De Scriblerus Club

Het Engelse voorbeeld van Pieter ’t Hoen

donderdag 15 januari 2015 – De periode 1660-1750 geldt als de gouden eeuw van de Engelstalige satire, schrijft Peet Theeuwen in zijn digitale bijlage bij zijn artikel over de Gedenkschriften van Martinus Scriblerus den Jongen (1791–1792) van Pieter ’t Hoen. Het artikel zelf verscheen in de laatste aflevering van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman. De bijlage is op deze website te downloaden.

Peet Theeuwen laat in die bijlage zien wat het Engelse voorbeeld is geweest van Pieter ’t Hoen: de Memoirs of the Extraordinary Life, Works and Discoveries of Martinus Scriblerus. Het werk is geschreven in 1714. Auteurs waren de wis- en natuurkundige John Arbuthnot en zijn vriend Jonathan Swift. Iniatiefnemer was echter Alexander Pope, die een reeks satires in gedachte had op de pedanterie en gewichtigdoenerij in de geleerde wereld van die tijd.

Popes voorstel sloeg onmiddellijk aan bij de twee vrienden. Via Pope leerden ze een vierde toekomstige ‘Scriblerian’ kennen: de jonge dichter en toneelschrijver John Gay. Bij dit gezelschap voegde zich nóg een getalenteerd dichter, de predikant Thomas Parnell. De man die de Scriblerus Club voltallig zou maken, was niemand minder dan Robert Harley graaf van Oxford, leider van het regerende kabinet. De aanwezigheid van deze politicus en verzamelaar van boeken en handschriften verleende uiteraard een extra dimensie aan de club.

De satirische Memoirs of the Extraordinary Life, Works and Discoveries of Martinus Scriblerus verschenen niet direct maar pas zo’n 25 jaar na dato, in 1741, door toedoen van Alexander Pope. Lang niet alle teksten van de Scriblerus Club zijn erin opgenomen. Welke teksten destijds op de plank zijn blijven liggen, is onbekend, want Pope, die de handschriften in zijn bezit had, beval kort voor zijn overlijden in 1744 de documenten te vernietigen. — RvV

¶ Verder lezen? Download hier ‘Het Engelse voorbeeld van de Gedenkschriften van Martinus Scriblerus den Jongen’ van Peet Theeuwen, de digitale bijlage bij zijn artikel ‘Satire in ballingschap. De Gedenkschriften van Martinus Scriblerus den Jongen (1791–1792) van Pieter ’t Hoen’. Dit artikel is opgenomen in het themanummer Satirische Tijdschriften van de Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman (2014-2).