vrijdag 20 februari 2015 – Vanmiddag wordt De heimelijke echtgenote van Lodewijk XIV: Madame de Maintenon (1635-1719) gepresenteerd, geschreven door de Nijmegenaren Hans Bots en Jan Schillings, en uitgegeven door Vantilt.
Een eerherstel, zo meldt de blurb, want alle ellende in Europa zou volgens overlevering op haar conto zijn geschreven. Quod non. Het boek schetst dan ook ‘een betrouwbaarder beeld van het leven van deze interessante vrouw, die een stempel heeft gedrukt op de regeringsperiode van Lodewijk XIV.’
Wie het in de 18e eeuw had over Madame de Maintenon, sprak steevast over de valse beminnelijkheden en intriges waarmee ze de Franse koning had ingepalmd. Hendrik Doedijns deed dit, maar ook bijvoorbeeld Weyerman. Lees bijvoorbeeld zijn Vrolyke Tuchtheer:
Loop, word een zwarte Kloosternon;
Of volg Magdaleen, die fyner garen spon
In een bemoste rots, als ooit dee Maintenon,
Die baak der wyven.
Madame de Maintenon was van lage adel, opgegroeid op Martinique. Ze trouwde met de veel oudere dichter Paul Scarron, die haar in contact bracht met de culturele jetset van Parijs. Na diens dood ging ze door het leven als weduwe Scarron. Veel geld had ze niet maar dankzij haar baan als gouvernante van de kinderen van Madame de Montespan, lachte het leven haar weer tegemoet. Ze zou meer dan 40 jaar in Versailles blijven.
Haar werkgeefster was de hofdame met wie Lodewijk XIV een langdurige relatie onderhield. Nadat ze in ongenade was gevallen, kreeg de zonnekoning oog voor andere dames, onder wie de knappe gouvernante Madame de Maintenon. Ze kreeg veel invloed op Lodewijk en trad met hem – in het geheim – in het huwelijk. Het was een morganatisch huwelijk waarbij zij en de kinderen uit dit huwelijk afstand deden van de rechten op titels en bezittingen van Lodewijk.
Ze werd gezien als een intrigante die geen rivalen aan het hof duldde. Maar Bots en Schillings laten zien dat het haar missie was de koning op het rechte pad te houden en mede borg te staan voor de politieke en kerkelijke belangen van Frankrijk. Ondanks de bepalingen bij haar huwelijk kreeg ze het voor elkaar dat haar kinderen in Lodewijks testament goed werden bedeeld.
Maar toen de vorst overleed, werd dit testament ongeldig verklaard. Wel kreeg zijzelf een toelage en mocht ze zich terugtrekken in het moerassige Saint-Cyr. Daar had ze, om aan het keurslijf van het hof te ontsnappen, een kostschool opgericht voor meisjes uit verarmde adellijke families. Voor dit instituut ontwikkelde ze een modern opvoedkundig systeem (invloed van abbé Fénélon), bedoeld om de meisjes een gedegen opleiding te geven opdat ze niet, zoals zijzelf, als courtisane de kosten hoefden te verdienen. In 1692 zou ze de school omvormen tot een klooster, waar Napoleon ruim honderd jaar later zijn militaire school onder zou brengen. Nu is het een eliteschool. — RvV
¶ De presentatie is op 20 februari (17.30u) in Boekhandel Roelants in LUX (Mariënburg 38-39, Nijmegen). Programma: hier. Hans Bots, Jan Schillings, De heimelijke echtgenote van Lodewijk XIV: Madame de Maintenon (1635-1719). Uitgeverij Vantilt 2015. ISBN 9789460042010. Prijs: € 19,95 (244 blzz.). Een inkijkexemplaar vind je hier.
RSS - berichten