maandag 2 maart 2015 – Het is weer verkiezingstijd. Het journaille doet verwoede pogingen om politiek boeiend te maken door debatten te organiseren. Helaas zappen de kijkers onmiddellijk weg zodra de politici achter hun lessenaartje met elkaar beginnen te bekvechten. Kennelijk houdt de gemiddelde Nederlander niet van debatteren over politieke beginselen.
Anders ging het eraan toe in 1679. Stadhouder Willem III trok op zijn jachtslot Soestdijk, in het nabijzijn van een aantal Utrechtse edellieden, één voor één briefjes uit een hoed. Op elk briefje stond de naam van een ambt dat leden van de ridderschap mochten begeven. Niet het debat maar het lot bepaalde wie de beschikking kreeg over een ambt.
We zouden raar opkijken als de huidige koning op die manier de landsbestuurders aanstelde. De in 1674 benoemde stadhouder wist echter niet anders. Hij meende dat dit de beste manier was om gekrakeel te voorkomen. Over deze praktijken verscheen onlangs het boek Patronage in de provincie van UBU-medewerker Coen Wilders. Het is de handelsuitgave van het proefschrift dat hij in 2010 aan de UvA verdedigde.
Het boek behandelt de werking van het stadhouderlijk stelsel gedurende de periode van 1672 tot de Glorious Revolution in 1688. In het laatste hoofdstuk gaat Wilders in op de periode tot aan het overlijden van Willem III. De titel verraadt al dat niet het gaat om de bestuurlijke relatie tussen stadhouder en het dominante Holland, maar om de relatie met het gewest Utrecht.
Willem III was de eerste Oranje die als stadhouder op grote schaal gebruik maakte van makelaars, personen die tussen hem en de gewestelijke elites bemiddelden. In deze studie wordt aangetoond dat de mogelijke motieven van bestuurders om zich, al dan niet, dienstbaar aan de stadhouder op te stellen, tijdens de regeerperiode van Willem III onlosmakelijk waren verbonden met de werking van het stadhouderlijk makelaarsstelsel. — RvV
¶ Coen Wilders, Patronage in de provincie. Het Utrechtse netwerk van stadhouder Willem III. Amsterdam University Press 2015. ISBN 978 90 896 4738 2. Prijs: €29,95. Lees hier de proefschriftversie en hier een recensie.
RSS - berichten