Het levenloze lichaam van Johannes Rannink

Ranninkzaterdag 21 maart 2015 – De prent uit de collectie van het Rijksmuseum is wat slordig afgesneden, want de voorste twee van de drie vaderlandse leeuwen, elk op een pilaar, zijn onthoofd. De pilaren markeren een rond podium, zo lijkt het wel. De drie zuilen zijn door middel van ijzeren stangen met elkaar verbonden.

Het is een macaber tafereel, want aan die stangen hangen twee lijkjes. Zijn dat kinderlijkjes? Of zijn dat poppen, ‘in effigie’ opgehangen omdat de ter dood veroordeelde misdadigers niet gevangen zijn? Ineens doemen achter het podium de staken op van galgen. De situatie wordt langzaamaan duidelijk: we zijn hier op het galgenveld op Volewijk, Amsterdam-Noord.

Maar wat is hier aan de hand? Er is een doodskist omhoog gehesen. De man op de ladder is bezig één van de levenloze lichamen, die blijkbaar aan de voeten was opgehangen, los te maken en in de kist te leggen. Er is veel bekijks. Diverse mannen en vrouwen in bootjes kijken toe. De meeste mannen nemen hun hoed af en steken die uit respect omhoog.

De prent is afkomstig uit de Vorstelyke koninglyke en princelyke atlas, en dagboek van Nederlandsche gebeurtenissen, in de laatste jaaren voorgevallen, in 1790 uitgegeven door de Amsterdamse uitgever Willem Coertse. De afgebeelde gebeurtenis dateert van drie jaar terug, 6 december 1787, toen het lijk van Johannes Rannink van het galgenveld werd verwijderd. Het had er een half jaar gehangen, een zomer lang, dus veel vlees zal er niet meer op de botten hebben gezeten.

Rannink was aanvoerder van de scheepstimmerlieden (Bijltjes), die op 30 mei 1787 slaags raakten met de patriotten. Die hadden zojuist de macht gekregen in het stadsbestuur. Het ging hard tegen hard. De Bijltjes hadden op Kattenburg, bolwerk van Oranjeklanten, de bruggen opgehaald waarna ze ongehinderd de inventaris van patriotse pakhuizen en woningen op straat en in het water konden smijten. Toen deze opstand uiteindelijk met harde hand werd neergeslagen, was de slag om de Kattenburgerbrug een feit (verder lezen).

Kattenburger Johannes Rannink werd echter dood uit het water gevist. Ter afschrikking werd hij met de benen omhoog aan de galg op Volewijk gehangen. Nadat de rust in het land was weergekeerd en Oranje het dankzij de hulp van de Pruisen weer voor het zeggen had, besloot men tot eerherstel van Rannink. Hij kreeg op 8 december 1787 alsnog een staatsiebegrafenis in de Oosterkerk. — RvV

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.