maandag 9 mei 2016 – Vorig jaar verscheen een schitterend pleidooi om de grote Petrus Camper (1722-1789) te ‘demedicaliseren’, hem te bevrijden uit de kluisters van de specialisatie. Al bij zijn leven en vooral erna werd Camper gezien als de nieuwe Boerhaave, een vaderlands wonder op het gebied van de geneeskunde.
In 1989 al publiceerde het Groninger Universiteits Museum een fraaie bundel met opstellen onder de titel Petrus Camper 1722-1789. Onderzoeker van nature. Daarin kwam de veelzijdigheid van Camper goed tot uitdrukking, zijn antropologisch onderzoek, zijn hunebeddenstudie en zijn politiek engagement.
In Petrus Camper in context. Science, the arts, and society in the eighteenth-century Dutch Republic verzamelden Klaas van Berkel en Bart Ramakers twaalf hoofdstukken, waarin diverse kanten van Camper belicht worden. Alleen Jacob van Sluis is als bijdrager aanwezig in de bundel van 1989 en in die van 2015. Opvallend is dat in de 2015-bundel ook auteurs vertegenwoordigd zijn die vanuit Duitsland en Engeland zicht op Camper bieden. Dat is ook niet zo vreemd, gezien de verspreiding van Campers faam. Voor Goethe was Camper een náám!
De vergelijking tussen de bundels van 1989 en 2015 – beide de moeite waard, daar niet van – laat zien dat de reputatie van Camper er in de voorbije 25 jaar behoorlijk op vooruit gegaan is. In 1989 was het Nederlands nog de voertaal, in 2015 is dat het Engels. De 2015-bundel heeft een register, de 1989-bundel nog niet. Petrus Camper in context ziet er ook beter uit!
Bij het lezen en doorbladeren van het boek betrapte ik me al snel op mijn tekortkomingen, wat bestreek Camper een vakgebieden die door specialisatie intussen voorbehouden zijn aan specialisten. Het pleidooi, vooral gehoord in de bijdrage van Bart Ramakers, om Camper te zien als een ‘publiek wetenschapper’ (en hem dus te demedicaliseren) maakte hem voor mij weer tot een gesprekspartner, bijvoorbeeld in diens ‘Redevoering over den oorsprong en de kleur der zwarten’ (in De Rhapsodist gepubliceerd), maar ook in andere opiniërende stukken in spectatoriale bladen. Misschien maakte dat maatschappelijk ethos de man, die groot in Groningen was, tot een groter man in zijn tijd.
Spreekt het in zijn voordeel dat de man die begonnen was als pruikmans steeds vaker verscheen met een ongedekt hoofd? Jurriaan Andriessens schets van Campers ‘Glatze’ lijkt een perfecte illustratie bij Marleen de Vries’ artikel over de kale man. — PA
¶ Klaas van Berkel en Bart Ramakers (eds.), Petrus Camper in context. Science, the arts, and society in the eighteenth-century Dutch Republic. Hilversum, Verloren 2015. ISBN 9789087044671. Prijs: € 29 (316 blzz.).
RSS - berichten