Charles Laplante (1837-1903) naar Albert Tissandier (1839-1906), Dood van de luchtreiziger La Mountain, 1875.
dinsdag 14 juni 2016 – Ballonvaart: heel Europa raakte er van in de ban, een modern, vernuftig verschijnsel, dat de mensheid zou veranderen. Grote ontdekkingsreizen lagen in het verschiet, de trekschuit en de postkoets werden overbodig. Voor verkenners in oorlogstijd bood het ongekende kansen en meteorologen konden ter plekke in de atmosfeer onderzoek doen. Zo bruiste het in de hoofden van menig Europeaan aan het eind van de achttiende eeuw.
Het startschot werd gegeven op 4 juni 1783, toen de pioniers de gebroeders Joseph en Etienne Montgolfier een ballon oplieten die twee kilometer ver de aarde weer bereikte. Een paar maanden later lieten ze, zoals ook bij de latere spoetniks, dieren de lucht in gaan: een schaap, een haan en een eend. Pas daarna durfden ook mensen zo’n tocht te maken. Jean-François Pilâtre de Rozier en François Laurent d’Arlandes zweefden in 25 minuten een afstand van acht kilometer door de lucht. Daarna was er geen houden meer aan en namen hoogte en afstanden toe. Er volgde een rage met steeds andere ballontypen. Teylers Museum wijdt hier een luchtige tentoonstelling aan, De luchtballon (t/m 28 augustus).
Op de tentoonstelling volgen we de technische ontwikkelingen: van heteluchtballon tot gasballon. Ook zien we de vorderingen in afstand, de eerste oversteek van het Kanaal, tientallen feestelijke demonstraties en ook de vele ongelukken. En dat alles – in de tijd gezien – vanaf de Montgolfiers via Félix Nadar (die in 1865 met zijn reuzenballon Le Géant naar Amsterdam kwam), de zeppelin, Mimi Boesnach tot aan Richard Branson die de wereld rond vloog.
Ook de uitwerking op allerhande modeverschijnselen krijgt aandacht in Haarlem: ballonnen afgebeeld op aardewerk, op waaiers en kamerschermen, de opwelling om alles wat maar rond of bol kon zijn te benadrukken, van knopen tot stoelpoten en damesrokken.
Tussen de afzonderlijke objecten, de pamfletten, nieuwsprenten en krantenberichten op de tentoonstelling door lees je waarom de luchtballon nooit een praktisch en succesvol vehikel is geworden, hooguit in oorlogstijd. Hij was onbestuurbaar, navigeren kon niet, dat had men al gauw door. De luchtballon werd dan ook eerder een recreatief verschijnsel dan een praktisch vervoermiddel.
Wie het ballongevoel daadwerkelijk wil beleven kan in Teylers Museum op een bankje gaan zitten en zich een 3D-bril laten opzetten. Al spoedig zweeft men hoog boven de alpen. Heel realistisch allemaal, tot en met het hoogtevreesgevoel, dat men er gratis bijkrijgt. – Roelof van Gelder
¶ Tentoonstelling De luchtballon, 30 april t/m 28 augustus 2016, Teylers Museum, Haarlem.
RSS - berichten