De Bossche bende slaat toe en laat het leven
Herberg Batavia, aan de weg van Nijmegen naar Weurt. Gravure door Hendrik Hoogers (ca 1793)
woensdag 3 augustus 2016 – Omstreeks 1765 zaaiden bendes in dunbevolkte streken angst en schrik. Zo was er de Bossche bende, die de Duits-Nederlandse grensstreek onveilig maakte en de grens beschouwde als een buitenkansje om aan de ene zijde toe te slaan en aan de andere kant een schuilplaats te zoeken.
De bende bestond uit mannen met bijnamen: de Schotsman, de Forsse man, Rooije Peter, ’t Boterkleske. En uit vrouwen met bijnamen: Stompes Trien, Stompes Mien en Ariens Nel. Er zijn er nog meer, zoals blijkt uit een kort artikeltje dat René van Hoften in het Nijmeegs Katern 30 (2016), juni, p. 50-52 aan de bende wijdde.
De ‘claim to fame’ in de Nijmeegse geschiedenis verwierf de bende dankzij de gewelddadige overval op de Nijmeegse herberg-brouwerij-stijfselwerkplaats Batavia. Die overval vond plaats in mei 1765, Batavia – en daar wordt het toch wel pikant – was eigendom van de familie Krayenhoff.
Uiteindelijk werden leden van de bende gevat – hoe wordt niet helemáál duidelijk – en een zevental werd in 1766 op de markt van Den Bosch van het leven beroofd: twee werden er opgehangen, vijf ‘van onderop levend geradbraakt’.
Het verslag dat in ’s-Hertogenbosch openbaar gemaakt werd, geeft de indruk dat de ontmanteling van de bende begon met de arrestatie van Hermondus Reinholt: hij was de Schotsman, 17 jaar oud en in oktober 1765 in Helden ‘geapprehendeert’. Hij kwam uit de omgeving van Keulen. Medeplichtige was Hendricus Stoffe, die behalve als ’t Boterkleske nog als ‘Heintje van Goch’ bekend stond.
Gingen de vrouwen vrijuit? Nee, vermoedelijk niet, maar ze bleven wel leven en lieten het leven niet op de markt van Den Bosch.— Peter Altena
¶ Lees hier de Vonnissen ten laste van 7. gevangene te s’Bosch (1766).
RSS - berichten