In het spoor van John Gabriel Stedman (1)

St Mary’s Church, Bickleigh (UK). Rechts achteraan de grafsteen ter nagedachtenis van John Gabriel Stedman Foto: Roelof van Gelder.

St Mary’s Church, Bickleigh (UK). Rechts achteraan de grafsteen ter nagedachtenis van John Gabriel Stedman. Foto: Roelof van Gelder.

woensdag 26 oktober 2016  Veel bezoek krijgt de kleine begraafplaats in Bickleigh niet. Het is een bescheiden, rustiek gelegen plaatsje in Mid-Devon in het Verenigd Koninkrijk. Een jonge vrouw laat er haar minuscule hondje uit, een kraai schreeuwt iets onverstaanbaars vanaf het kerkdak van St Mary’s Church en ik ben er op zoek naar de graven van twee reislustige avonturiers die hier begraven zouden liggen.

De eerste heet Bampfylde Moore Carew, van wie vrijwel niemand heeft gehoord, de tweede is John Gabriel Stedman, die wel degelijk nog roem geniet. Hij immers is de auteur van de meest gedetailleerde en levendige beschrijving van het West-Indische plantageleven van de achttiende eeuw. Zijn Narrative of a Five Years Expedition against the Revolted Negroes of Surinam, is sinds zijn eerste editie van 1796 een bestseller gebleven. Vertaald en herdrukt is dit veelzijdige boek nog altijd verkrijgbaar. Beroemder nog zijn de tachtig gravures die het boek bevat en waarvan de voorstellingen van mishandelde slaven bekender zijn dan de tekst zelf.

John Gabriel Stedman was een militair van half Schotse, half Nederlandse komaf. Hij diende in de Schotse Brigade, nam tussen 1773 en 1777 deel aan een expeditieleger dat tegen de Marrons in Suriname vocht en keerde vervolgens terug naar Nederland. In 1785 verhuisde hij met zijn gezin naar Tiverton in Devon, waar hij behalve zijn Surinameboek ook zijn memoires schreef.

Over Stedman (1744-1797) schrijf ik een biografie en een biograaf moet natuurlijk op grafpelgrimage. Dat graf is er inderdaad, maar niet in Tiverton, maar in Bickleigh. Hoewel: wat ik aantref is een zerk naast St Mary’s Church aan de zuidzijde, die nakomelingen daar in 2001 hebben geplaatst. De nauwelijks leesbare tekst op de steen luidt:

In memory of
JOHN GABRIEL STEDMAN
1744-1797
of
Hensleigh house, Tiverton
Soldier, Adventurer and Diarist
who is interred nearby

Hensleigh House in Tiverton, waar Stedman een paar jaar woonde voor hij nog tweemaal verhuisde, bestaat nog steeds. Maar zijn graf hier in Bickleigh is kennelijk verdwenen. Waar lag hij? En waarom liet hij zich uitgerekend begraven in Bickleigh, dat een kilometer of drie ten zuiden van Tiverton ligt? Ook aan de rivier de Exe.

Om antwoord te geven op deze vragen moeten we iets dieper in Stedmans leven duiken.

Stedman bepaalde in zijn testament dat hij in Bickleigh begraven wilde worden en wel ’s nachts tussen 12 en 2 uur, slechts vergezeld door vier van zijn vrienden en door zijn zonen. Hij zou uiteindelijk vier zonen en twee dochters krijgen. In zijn kist wenste hij de haarlokken van zijn vrouw en kinderen mee te nemen.

Volgens een hardnekkige mythe wilde Stedman zelfs naast Bampfylde Moore Carew begraven worden.

Maar is dat gebeurd? En wat zag Stedman in deze merkwaardige figuur, die afwisselend ‘The King of Gypsies’ of ‘The King of Beggars’ werd genoemd en die hij waarschijnlijk nooit persoonlijk heeft gekend? – Roelof van Gelder

(wordt vervolgd)

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.