Een échte biografie van Alexander Gogel
dinsdag 21 februari 2017 – Op 12 januari 2010 wijdde André Hanou een blog aan Gogel (1765-1821), naar aanleiding van het boek dat E.J. Vles in 2009 over hem schreef. Hanou vond het een ‘nuttig’ boek, maar als biografie minder geslaagd. Eigenlijk was Herkauwer – onder die naam schreef Hanou zijn blog – nogal mild over het boek van Vles. Zijn teleurstelling verwoordde hij op zachtmoedige wijze.
Tientallen jaren ervoor was de kritische habitus in kringen van de Verlichtingstudie heel wat ruwer. Ik herinner me besprekingen, bijvoorbeeld van Buijnsters’ editie van Sara Burgerhart, die geen schaduw van welwillendheid vertoonden. Ter verontschuldiging van de genadeloosheid hoorde je recensenten beweren dat een slecht of middelmatig boek een veel beter boek over hetzelfde onderwerp in de weg stond. Ik heb dat lange tijd geloofd. Nu niet meer.
Het boek van Vles, dat blijkbaar weinig geestdrift wekte, is deze week gevolgd door een nieuw boek over Gogel. Afgelopen dinsdag promoveerde Jan Postma op een politieke biografie over de ‘grondlegger van de Nederlandse staat’. Het boek heb ik in bestelling (en nog niet gelezen), maar eerdere voordrachten van Postma over Gogel rechtvaardigen hoge verwachtingen.
Tijdens de promotie, in een volgepakt Groot Auditorium van de Leidse Universiteit werd afgedongen op de prominentie van Gogel. Was hij dé grondlegger? Tja! Ter sprake kwam ook de kwalificatie ‘politicus’ die aan Gogel was meegegeven. In welke opzichten mocht Gogel een politicus heten? De kritiek die het meest steek hield, gold Postma’s selectieve bronnengebruik. Jan Postma verklaarde weliswaar dat de Franse bronnen voor een zo nationaal opererende patriot als Gogel niet belangrijk waren, maar dat klinkt overtuigender als die bronnen ook gebruikt zijn.
Het Agentschap dat Gogel vormgaf, is misschien niet het aansprekendste. Hij ging over de financiën en die financiën boden minister Gogel de mogelijkheid om méér eenheid in het vaderland na te streven. Postma, die zelf secretaris-generaal op het ministerie van Financiën is geweest en in de zaal enkele van zijn ministers aanwezig wist, heeft met zijn boek de man gehuldigd die aan de basis stond van het zorgvuldig geldbeheer door de overheid. — Peter Altena
¶ Jan Postma, Alexander Gogel (1765-1821). Grondlegger van de Nederlandse staat. Uitgeverij Verloren 2017. Prijs € 39 (ca 400 blzz.). Info hier.
RSS - berichten