Voetnoot (5)

Het bad van graaf Cowper

William Cowper

zaterdag 8 april 2017 – Het krantennieuws van Weyerman intrigeert me. Uit welke kranten haalde Weyerman het? Hoe lang deed hij erover om het te herkauwen? En wat maakte juist dat ene bericht voor hem aantrekkelijk? Meestal kan ik niet al deze vragen beantwoorden, maar soms levert het me een onverwacht inzicht op. Het nieuws van vandaag is daar een voorbeeld van.

In de Rotterdamsche Hermes van 26 juni 1721 (aflevering 49, p. 333) schrijft Weyerman:

De Graaf Cowper, die, onpasselyk zynde, naar het Bad gereist is, errinnert aan Anubis eene Historie, die, eenige jaren geleeden, in dat Bad is voorgevallen, en waarvan het verhaal de Dames, en wel voornamelyk de getroude, niet onsmakelyk zal voorkomen.

Daarop volgt een uitgebreide anekdote die verder niets met Earl (graaf) Cowper te maken heeft.

William Cowper (1685-1723), was een bekwaam jurist. Hij speelde een belangrijke rol bij de veroordeling van Sir John Fenwick in 1696, en in enkele andere grote zaken. Daarnaast was hij een overtuigd Whig en had hij een glanzende politieke carrière; hij werd door vriend en vijand gewaardeerd om zijn integriteit. In 1706 werd hij in de adelstand verheven als Lord Cowper van Wingham. Hij was een vriend van Marlborough en bleef hem ook in slechte tijden steunen.

Weyerman geeft er geen blijk van hem van nabij te gekend te hebben, en het verband met het vervolg is flinterdun: ik moet hem dus maar op zijn woord geloven dat het lezen van dat bericht hem aan zijn anekdote deed denken. Waar had Weyerman het bericht vandaan? Die vraag kan ik nog niet goed beantwoorden. De Oprechte Haerlemse Donderdaegse Courant van 26 juni meldt:

De Lords examineerden den Staet van het publijck Crediet, maer maeckten weynig voortgang daer in, soo men gelooft ter oorsake van d’indispositie van den Lord Cowper, die op d’aenrading der Doctoren de Wateren bij Bristol is gaen gebruycken.

Die krant verscheen dus op dezelfde dag als Weyermans verwijzing naar de reis van Cowper, maar dateert het Engelse nieuws op 20 juni. Weyerman las ongetwijfeld Engelse kranten in een van de koffiehuizen, maar ik vond het maar in één Engelse krant. De Daily Courant van 14 juni 1721 meldt:

The Lord Cowper is gone to Bristol to drink the Waters.

Bij die datum moet bedacht worden dat in Engeland nog de Juliaanse kalender (Old Style) gold. 14 juni in Engeland viel samen met 25 juni in de Republiek, en dat maakt het onmogelijk dat Weyerman naar die krant verwijst: het kostte minstens een dag om de krant alleen de Noordzee over te krijgen. Anderzijds is het vreemd dat een Engels dagblad dat doorgaans goed geïnformeerd was vijf dagen met dit nieuws achter zou lopen (de Haerlemse Courant suggereert een datum van 20 juni, dat is 9 juni Old Style).

The King’s bath en The Queen’s bath in het Engelse kuuroord Bath (1675)

Heeft dit citaat mij dan helemaal niets opgeleverd? Toch wel: ik had bij het lezen van deze passage voetstoots aangenomen dat het Bad van Lord Cowper Bath was. Bath was in de zestiende eeuw al een kuuroord en werd sindsdien regelmatig door het Engelse vorstenhuis bezocht. Het Bad lijkt echter in dit geval Bristol te zijn geweest, en inderdaad waren er in 1695 en 1702 ook bronnen in Bristol in exploitatie genomen. En zo heeft het zoeken naar Weyermans kranten toch mijn kennis wat aangevuld. – Jac Fuchs

 

Literatuur
Oxford Dictionary of National Biography, lemma William Cowper
William Addison, English Spas (Londen 1951)
Mary K. Hill, Bath and the Eighteenth Century Novel (Bath 1989)

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.