Drie vrouwen Pirlapomp justitieel gewurgd in Rhenen (1707)
donderdag 11 mei 2017 – Er waren in het begin van de achttiende eeuw twee zusters die als raven stalen: Aeltje Cornelis en Hilletje Cornelis. Hilletje was geboren in Barneveld en 41 jaar oud, Aeltje was in Ede geboren en ‘ontrent acht-a negen-en veertig Jaren’ oud. Beiden droegen ze een identieke en merkwaardige alias: Pirlapomp.
Op 4 april 1707 werden zij in Rhenen ‘aen een Pael, met een Pop boven haar hooft gestelt, ende met de Koorde door den Scherp-rechter geworgt’. In de gedrukte Sententien wordt een indrukwekkende opsomming van hun dieverijen geboden. Het vonnis was op 28 maart uitgesproken.
Waarom zo’n zwaar vonnis? Ongetwijfeld had dat van doen met de infanticide, waaraan Aeltjes dochter Anna Dircks zich schuldig had gemaakt. Vijf jaar ervoor was Anna ‘in ’t Rhenense-veen’ bevallen van een kind, maar zij had na tien of elf dagen ‘met een duym de hersenen’ van het kind ‘ingedouwt’. Moeder en tante hadden niet geprotesteerd, zo staat te lezen in de Sententien, maar juist geholpen bij het verbergen. Bovendien hadden zij het kinderlijkje in het veen bij Rhenen in het water ‘gesmeten’.
Met termen als ‘ingedouwt’ en ‘gesmeten’ wordt de schuld verbaal vergroot.
Anna zou pas eind mei worden gewurgd. Bij haar arrestatie was zij zwanger. Volgens de criminele sententies van Rhenen tooide (ook) zij zich met de naam Pirlapamp. Na de bevalling van het kind, ‘in hoererije gewonnen’ volgde zij het lot van haar moeder en tante. Het Rhenense gerecht zou zich ontfermen over het kind.
Hoe het het kind vergaan is? Misschien iets voor ‘Spoorloos’. Ook wel benieuwd naar de verklaring van die curieuze alias Pirlapomp. —Peter Altena