Oude boeken en handschriften verliezen in Nijmegen hun conservator
vrijdag 2 juni 2017 – Ruim veertig jaar maak ik gebruik van de dienstverlening van de Nijmeegse Universiteitsbibliotheek. Als de colleges in Amsterdam ophielden, haastte ik me naar mijn ‘hometown’. In zomervakanties bracht ik vele uren, lange dagen en hele weken door in de Nijmeegse Leeszaal. De airco maakte er overuren en na een aantal weken was ik, in weerwil van de hoge temperaturen buiten, onweerstaanbaar verkouden. Het was er rustig en ik las er reeksen romans uit de achttiende eeuw. Ik zag Nijmeegse geleerden haastig neuzen in naslagwerken, in de catalogi van de Bibliothèque Nationale en de British Library.
Na verloop van tijd zag ik nu en dan generatiegenoten en jongeren in de Leeszaal. Altijd was er de conservator oude drukken, Robert Arpots, die ook in eeuwige haast verwikkeld was, maar meer dan eens informeerde hij naar de stand van het onderzoek en naar de wensen van de gebruikers. Hij stuurde me trotse kaartjes die me berichtten dat de UB een nieuwe titel van Gerrit Paape had aangekocht. Arpots, trots op zijn UB, was de spin in een nationaal en internationaal netwerk van geleerden en bibliothecarissen.
Arpots was behalve conservator vakgenoot . Hij had een mooie studie over Berkheij geschreven en wist bijgevolg uitstekend wat de noden en behoeften van onderzoekers waren.
Verleden tijd, bah!
De directrice van de Universiteitsbibliotheek heeft onlangs besloten om Arpots, die binnenkort als conservator oude drukken afzwaait, geen opvolger te gunnen. Dat gaat dan vergezeld van voorspelbare kletspraat: er moet op de kleintjes worden gelet – ‘ik moet elk dubbeltje omdraaien’- , de service zal na het vertrek van de conservator juist verbeteren. De directrice bluft dat ze alles ‘heel goed kan uitleggen’. ‘Dit jaar komen we met concrete stappen.’ Intussen blijft iedere uitleg uit en is het raden naar concrete stappen.
Wie nu de Nijmeegse UB betreedt, moet er niet komen voor onderzoek. Laat alle hoop varen die hier binnentreedt! Oude boeken kun je zien in een achterafzaaltje, de service is minimaal. Er wordt in de bibliotheek wel alom gegeten, gedronken en gekwekt, de muizen rennen langs de schappen. Ruim bemeten zijn de ruimtes om koffie te drinken, te chillen en te appen. Je vindt er zelfs een stoel die je massage biedt. Er is zichtbaar met geld gesmeten om de bezoekers de bibliotheek niet langer als bibliotheek te laten ervaren. De bibliotheek wil geen bibliotheek meer zijn, maar een fitnesscentrum. De Nijmeegse bibliotheek is verworden tot een centrum van boekenhaat!
De geruchten over geldverslindende tripjes van het management (‘hé, daar heb je de hei!’), de geruchten over peperdure externe adviseurs zullen zoals gebruikelijk wel weer onwaar zijn of op misverstanden berusten.
Misschien is het wél tijd voor een nieuwe directeur van de UB en dan eentje die directeur van een bibliotheek wil zijn. En die in de conservator oude drukken een onontbeerlijke rechterhand vindt.
Misschien wat minder radicaal. Een aantrekkelijk compromis: de nieuwe conservator wordt betaald uit de halvering van de baan van de directeur. Van die halvering zal niemand wat merken – nu ja, behalve de directeur dan -, van de nieuwe conservator zal iedereen plezier hebben. —Peter Altena
¶ Letterenwetenschappers in actie voor behoud van de functie conservator oude drukken UB Nijmegen.