Bij een bezoek aan het nieuwe Stedelijk Museum Breda
dinsdag 5 september 2017 – Onlangs was ik weer eens in Breda, om de schitterende Grote Kerk te zien, of liever Onze-Lieve-Vrouwekerk. De kerk knapt immers zichtbaar op van de herroomsing: de Reformatie heeft de wandschilderingen aan het zicht onttrokken, maar ook voor verval behoed, zoals blijkt nu het protestantse pleisterwerk het begeeft en bijvoorbeeld een enorme Christoffel toont. De Beeldenstorm is niet alleen gaan liggen, maar wordt ook ongedaan gemaakt.
Een andere attractie is het Stedelijk Museum in de Boschstraat. Nieuw!!! Het Breda’s Museum, dat aan de Parade zo lekker tegen het Stadsarchief was gekropen, is dicht, het Stedelijk is geopend. Dat oude museum was zo gek nog niet, maar het nieuwe blinkt en glimt. Het nieuwe verdient niet een omweg, maar een directe reis. In het bijzonder de collectie, zoals die getoond wordt op de eerste verdieping, is een bezoek meer dan waard.
Wat bij die collectie opvalt, is dat de kunstwerken en de objecten de geschiedenis van de stad vertellen. De schilderijen en beelden zijn er niet vanwege ‘het mooi’, maar ze vertellen ‘het verhaal van de stad’. Is dat ook niet de ambitie van het Rijksmuseum 2.0., dat het ‘nationale verhaal’ wenst te vertellen? In het Rijksmuseum is gelukkig nog wel ruimte voor ongegeneerd mooi, zoals het grote schilderij van Jac. van Looy en de vele Rembrandts.
Die reductie van kunst tot historisch prentenboek en de indikking van de vele geschiedenissen tot één verhaal, dat geeft wel te denken. In het Rijksmuseum en het Stedelijk Museum Breda is dat ene verhaal, is het prentenboek aantrekkelijk genoeg. In beide musea krijgen de kunstwerken en de objecten de ruimte. Kunst draagt zo bij aan het verhaal, maar krijgt ook ademruimte.
De opstelling in Breda bevestigt misschien iets te nadrukkelijk de nieuwe, door B & W gedecreteerde status van Breda als ‘schakelstad’: de stad verbindt zich onophoudelijk een ongeluk, tussen Noord en Zuid en Oost en West, tussen oud en nieuw en autochtoon en allochtoon, tussen werelds en religieus, tussen hoog en laag. De regenboogtrui van Kees Pellenaars (‘de Pel’) naast een portret door Jan Sluijters, veel gravures van Romeyn de Hooge.
En … Jacob Campo Weyerman, het portret met ‘De Ontleeder’, met een wervende begeleidende tekst:
Satire en trends
Het titelblad van zijn werk De ontleeder der gebreken wordt door Jacob Campo Weijerman met trots gepresenteerd. Hij is een satiricus bij uitstek met een groot gevoel voor trends zoals de nieuwste mode, de opkomst van rariteitenkabinetten en het begin van de aandelenhandel. Weijerman geldt in deze periode als een van de weinige Bredanaars met kennis van het Europese culturele en literaire leven.
Zo! Het lijkt een tekst om Weyerman, die als bekend zijn stadgenoten met hoon overlaadde, weer te verzoenen met de stad waar hij opgroeide. In de woorden van de citymarketing: Weyerman had een schakelfunctie. —Peter Altena