Staring 1767-2017, herdenking, vernieling en vernieuwing
dinsdag 2 januari 2018 – Wat een mooi jaar voor de herinnering aan de Gelderse dichter A.C.W. Staring had moeten worden, liep in Almen uit op een pijnlijke teleurstelling.
Het nieuwe Museum Staal (dat in de naam Staring en Almen verbindt), gevestigd in het hart van Staringland, zou de aanwezigheid van de Gelderse dichter de komende jaren bestendigen, maar naamloze onverlaten, in hun domheid kwaadaardig, hebben in de nacht van 30 november op 1 december de verwachte opening van het museum verhinderd.
Voor initiatiefneemster Pien Pon moet dat een bittere ervaring geweest zijn. Hopelijk hervindt zij de komende maanden de moed om te herstellen wat vernield is en om de vreugde over de onderneming te hervinden.
Onlangs las ik het lieve en verzorgde boekje dat Peter van Zonneveld en Adriaan van Dis over Staring maakten en tijdens de lectuur wist ik dat het voor Pien Pon en Museum Staal als een medicijn heeft gewerkt.
Van Zonneveld schetst het leven van Staring, maar in zijn bewondering voor Staring raakt hij pas echt op dreef als hij zich herinnert hoe hij bij bezoeken aan Vorden de nabijheid van de dichter had gezocht. Een aanstekelijk soort toerisme. Het biedt geen scherp inzicht in het dichterschap, maar voor de liefde die uit al die bezoeken aan de wereld van Staring spreekt, geef ik veel literaire analyse graag cadeau. De liefde van Van Zonneveld is ook lekker blind: zonder enige terughoudendheid vergelijkt hij Staring met Goethe.
Interessanter dan die vergelijking met Goethe zijn de kwalificaties van Starings dichterschap. Jennine Staring, nazaat, noemt haar voorvader ‘springlevend’ en ziet in hem een ‘romanticus’. Van Zonneveld meent dat Staring vooral in ‘een Biedermeierwereld’ leefde.
Al die termen brengen me terug naar een college moderne letterkunde, dat ik als eerstejaars student Nederlands in het voorjaar van 1975 volgde. De docent was Ton Anbeek en niemand had er een vermoeden van dat Anbeek weldra Amsterdam zou verlaten, op zoek naar hoger honing in Amerika, Utrecht en Leiden. Als een onnozelaar van 18 bijna 19 vroeg ik hem wat de relatie tussen Romantiek en Biedermeier was. Ik probeerde nog: is het Biedermeier een verhuiselijkte vorm van de grootse Romantiek? Anbeek zei het niet te weten. Na de pauze gaf hij me antwoord, maar van het antwoord heugt me alleen nog maar dat hij de Winkler Prins had opgeslagen.
Staring dus, romanticus en Biedermeier, beide kwalificaties doen Staring onvoldoende recht, maar hoe zit het dan wel? Het gedicht ‘De hoofdige boer’, waarover ik eerder schreef, laat geen eenvoudige duidingen toe.
In het boekje De verliefde dichter wordt Van Zonneveld gevolgd door Adriaan van Dis, man van de streek. Van Dis schrijft over Starings ‘Herdenking’; een ‘evergreen’? In zijn stukje ontmoet hij een ‘zestienjarige Amsterdamse havo-scholiere’, aan wie hij het gedicht voorleest. Zij is ‘een beetje lui maar niet echt dom’ en ze giechelt om de vreemde woorden van Staring.
Met zijn vermakelijke herdichting ‘Selfie’ – pastiche én eerbetoon – brengt hij het gedicht dichter bij het meisje. Van Dis brengt het gedicht ook dichter bij zichzelf, waar hij vol schaamte de ogen neerslaat als het meisje naakt en stoer vanuit het koele water de oude heer wenkt: ‘Toch hield ik braaf mijn kleren aan’, ‘ik geblust en jij vol vuur!’ Wie zo’n ‘Selfie’ schrijft, ontbreekt het zeker op papier niet aan vurigheid.
Het boekje is uitgegeven door Het Huis met de drie gedichten en kan besteld worden bij boekhandel Lovink in Lochem. —Peter Altena
¶ Op deze JCW-website verscheen eerder ook al een bespreking van De verliefde dichter, geschreven door Jan Postma. Peter Altena schreef in 2016 een vijftal blogberichten over ‘De hoofdige boer’ van Staring: Vraagtekens, ‘Bouwt gij een brug om droog te gaan?’, Tussen Verlichting en Romantiek, Toverkunst en de Kerkdienaar, en Voord, scheigrep, vlierpot, kalmink en sergie.
RSS - berichten