Knetterende verjaardag

Werkgroep 18eeuw ziet Abraham in Haarlem

donderdag 21 juni 2018 – Op zaterdag 16 juni vierde de Werkgroep 18eeuw haar halve eeuwfeest in Haarlem, in het Teylers Museum, dat Openluchtmuseum van de Verlichting! Met een congres. Een beetje congres vraagt een rol pepermunt, aan het eind van het congres is het hoofd moe maar de mond nog wel fris.

Afgelopen zaterdag was het anders. Voor de zekerheid had ik natuurlijk wel pepermunt meegenomen. Het congres knetterde, er was op tal van plaatsen geleerd vermaak te vinden. Er waren natuurlijk wel geleerde verhandelingen, zoals de jubellezing van Wijnand Mijnhardt en het provocerende betoog van Wyger Velema. Beide ‘gouden ouden’ verhieven zich in hun betogen tot semi-olympische hoogten, om  zo met enige deernis neer te kijken op het gekrioel van de geleerde ‘dix-huitièmistes’.

Debunking, ja dat was het wel, en polemisch, waarin Mijnhardt zijn collega Van Sas aan het hoofd plaatste van de nieuwe orthodoxie. De jubellezing van Mijnhardt was rijk van visie en breed van opzet. Hij bereikte in zijn overzicht van de Verlichting en ontwikkeling van moderniteit ook het heden. Zag hij de geboorte van een nieuw paradigma, waarin lezen ‘old school’ was en de oude democratie passé? Meer dan eens verlangde ik, met een pepermuntje, naar de gedrukte versie van de rede, zodat ik over bepaalde claims langer kon nadenken.

Wyger Velema meende dat in kringen van ‘dix-huitièmistes’ de kwaliteitsvraag weer prominenter gesteld moest worden. Feith was geen Goethe en zo waren er nog enkele duels die glansrijk door onze jongens verloren werden. Het was allemaal niet veel, die achttiende eeuw in de Republiek, het kabbelde en kabbelde, aldus Velema. Ik stond op het punt Velema toe te roepen dat hij dan maar een betere hobby moest zoeken, maar ik nam een pepermuntje en overwoog dat de klacht van Velema als twee druppels water leek op de kort ervoor door hem gehekelde neerbuigendheid van zijn leermeesters.

Liever waren mij die dag de vele presentaties in het museum. Ik beluisterde twee voordrachten in het numismatisch kabinet, eentje van Klaas Van Gelder over een afzettingsmunt en eentje van Cor de Vries over Teylers Godgeleerd Genootschap en het vermomd patriottisme van Cras.

Met enkele anderen bevond ik me ineens in een duistere ruimte, waarin een elektriseermachine stond opgesteld: knallen en geknetter! Paul Ziche betoverde een stukje Mont Blanc tot een verhaal, Ruben Verwaal liet zien hoe de geest van Dracula materie werd in glazen bloedzuigertjes. Michiel Plomp opende een doos met tekeningen, Jelma van Amersfoort liet de aanwezigen een schitterende tekening lezen, wat moest die gitaar daar en het hondje?

Het aardige van al die voordrachtjes – ik vergeet Roelof van Gelder in de Opkamer die er een mooi verhaal vertelde over zijn Stedman – was dat ze kort waren en dat de luisteraars mee mochten praten.

Zoals de Werkgroep zich zaterdag presenteerde, als een gezwinde vijftiger, met een zaal vol jong volk, zit de Nederlandse Verlichting vol leven. Geen pepermunt meer nodig! Het hoofd fris! —Peter Altena

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Eén reactie op Knetterende verjaardag

  1. Jelma van Amersfoort schreef:

    Leuk verhaal, bedankt!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.