Voetnoot 59

Weer (g)een motto van Sir Richard Steele

De notoire Engelse dief Jack Sheppard voorgoed achter de tralies

dinsdag 10 juli 2018 – De Vrolyke Tuchtheer van 23 januari 1730 (p. 233, aflevering 30) begint met een vierregelig Engels motto van ‘Sir Rich. Steele’:

The needy knave is punish’d for his fau[l]t,
And the poor punk is to correction brought.
The Great sin only at a greater price,
And, with a richer mantel, hide their vice.

De betekenis vertaal ik voor het gemak met: Kleine luiden vallen altijd door de mand; belangrijke lieden komen met veel groter zonden weg.

Weyerman had dit motto ook al gebruikt in de Ontleeder der Gebreeken van 27 maart 1724 (deel 1 nummer 25, p. 193), waar hij het liet volgen op een Latijns motto. Bij mijn weten is dit de enige keer dat Weyerman een tijdschrift van twéé motto’s voorzag. In de Ontleeder vermeldde hij géén auteur bij dit motto.

Jan Bruggeman en ik hebben vergeefs geprobeerd dit motto in de Spectator, de Tatler, of ander met Steele geassocieerd werk te vinden. Jan wist het echter wel op een andere plek te vinden, en wel in het werk van Ned Ward! Hij trof het aan op de titelpagina van Adam and Eve stript of their Furbelows: or, the Fashionable Virtues and Vices of both Sexes expos’d to public view (Londen 1710, 1714, en 1715 (?)). Het bevat een reeks karakters van mannen en vrouwen.

Adam and Eve stript blijkt een herdruk van te zijn van The Modern World disrob’d: or, Both Sexes stript of their pretended Virtue, waarvan in 1708 in minstens drie edities zijn verschenen. Ook die uitgaven hebben dit motto op de titelpagina. Beide werken verschenen weliswaar anoniem, maar over de toeschrijving aan Ned Ward bestaat geen twijfel.1

Voor beide tijdschriftnummers is het motto toepasselijk. Weyerman vervolgt met schetsen van mensen die voor een dubbeltje geboren zijn: in de Ontleeder beschrijft hij de dood van Sally Salisbury,2 in de Tuchtheer een violist, een acteur, de samensteller van de Examinator, en de mislukte dichter Frans Waanwys.3

Jan had ons recent (in Voetnoot nr. 36 en nr. 37) al een paar mooie uitbreidingen op de lijst van ontleningen aan het werk van Ned Ward voorgeschoteld. Met deze vondst voegt hij weer een werk van Ward aan de bibliotheek van Weyerman toe. Het lijkt inmiddels wel alsof Weyerman vrijwel het volledige werk van Ward in de kast had staan!

Curieus is natuurlijk wel dat hij in 1730 het citaat op naam van Steele zet. The Modern World disrob’d / Adam and Eve stript verscheen, zoals gezegd, anoniem, maar het sluit totaal niet aan bij ander werk van Steele, en juist wel bij dat van Ward. Een slip of the pen van Weyerman? –Jac Fuchs

1. Howard William Troyer, Ned Ward of Grub Street A Study of Sub-Literary London in the Eighteenth Century (Londen 1968 (herdruk)). Dit werk bevat een Appendix A met een bibliografie van Wards productie, en een Appendix B met twijfelachtiger toeschrijvingen. Beide titels zijn in Appendix A opgenomen. Troyer vermeldt nog dat Adam and Eve stript in 1720 in een Duitse vertaling verscheen: Die von ihren Feigen-Blättern entblösseten Adam und Eva […] Nach dem Englischen Exemplar.
2. Sally Salisbury overleed in 1724. Ik had de tekst van Weyerman graag vergeleken met ‘AN Account of the Lives, Intrigues, and Comical Adventures, of Rob Roy, alias Robert Mac Gregor, Capt. Stanley, Sally Salisbury alias Sarah Predden, and near a hundred more, who have either dy’d in Newgate, or been Executed for several Villanies and Murders committed by them; […]’ (Londen, 1724), maar ik heb dit werkje niet kunnen traceren. Zie over deze titel Voetnoot nr. 54.
3. Peter Altena, ‘Wie is Frans Waanwys?’, in: Mededelingen van de Stichting Jacob Campo Weyerman 19 (1987), p. 13-14.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.