Voetnoot 63

Frivole liedjes bij Weyerman

Jacobus Storck – Gezicht op Maarssen

maandag 6 augustus 2018 – In aflevering 43 van de tweede jaargang van Den Echo des Weerelds is Weyerman in de plaats Maarssen. Daar ziet hij enkele mannen op een trekjacht, ook wel speeljacht genoemd, die aan het feestvieren zijn. Zij zingen en drinken en hebben veel bekijks.

Weyerman herkent een van de mannen en deze nodigt hem uit aan boord. Het gezelschap bestaat uit zes mannen uit Breda met even zoveel ‘Zoldernonnen uyt de Abdy van Vreedenburg’, een fraaie metafoor voor meisjes van plezier.

Het gezelschap zet een lied in, Het oordeel van Paris, door de organist Viramer op de muziek van de mirliton gezet. —Viramer? Wie is dat?

Voor Frans Wetzels, die alle Bredanaars in het werk van Weyerman in kaart heeft gebracht, was die vraag makkelijk te beantwoorden. Viramer is de cryptische omschrijving voor Jacobus Zeemans, organist en beiaardier van de Grote Kerk in Breda. ‘Vir’ betekent in het Latijn man en ‘amer’ is een letteromzetting van mare, het Latijnse woord voor zee. Zeemans werd in 1704 door de kerkenraad berispt, omdat hij schunnige liedjes op het orgel had gespeeld.1

De spectatoriale figuur Echo des Weerelds heeft een kort gesprek met de Bredanaars. Hij meent dat er maar weinig dichters zijn in het Bredase. Dat is een belediging en een van de mannen zal enkele Bredase gedichten voordragen.
Hierna volgen vijf frivole gedichten, waarmee de aflevering verder wordt gevuld.

Een van de gedichten is getiteld Kupido een ketellapper. Venus stuurt haar zoon Cupido weg en hij komt aan bij het IJ. Naakt, dakloos en zonder geld wordt hij een dief en probeert hij de zielen van minnaars te vangen. Dat duurt niet lang, want de schout wil hem oppakken en berechten. Dan wordt Cupido een soldaat. Hij is immers gewapend met pijl en boog. Ook dat wordt geen succes. Hij schiet wel raak, maar doodt niemand. Ten slotte wordt hij een ketellapper. De dichter waarschuwt de meisjes, want voor elk gebroken hart dat hij repareert, worden er twintig gefopt.

KUPIDO een KETELLAPPER.

Sa scheerje weg, Guyt,
Riep Venus laatst uyt,
En pakje’ aan den dyk met je zeylen,
Metje flep, pyl en boog,
En metje zwart oog,
Waar mee je de Meysjes loopt peylen.

Kupido gewoon
Mamâtjes geboon
Als een zoet lief wicht te pareeren,
Vloog fluks aan de wind,
En raakte gezwind
Aan het Y daar hy liep badineeren.

Doch naakt en geen huys,
En helder nog kruys,
Was te slegt om voor Jonker te speelen.
Wat ving hy toen aan,
Dien kraayenden Haan;
Hy vloog lyk een Diefje te steelen.

In het Schouwburg en Kerk
Was ’t voor hem geen werk,
De zielen der Minnaars te vangen;
Maar het duurde geen poos,
Of de Schoutens vry loos,
Studeerden om ’t Boefje te hangen.

Toen wiert hy Soldaat,
En snorde langs straat
Gewapent met koker en pylen;
’t Was al raak wat hy schoot,
Doch zelden ter doot,
Ook trof hy ’er hondert bywylen.

Maar ziende’ in het minst
Geen baate nog winst
Te doen, of schoot hy vry dapper,
Stoof hy, zonder verdriet,
Na buyten in ’t riet,
En Kupido wiert een Ketellapper.

Hy riep met een snap,
Hebje Harten te lap,
Al zynze’ ook tot houtskool gebraaden;
Of nog zo doorgaat
Als ’t oolyk gebraat
Der zwyne Maltâs karbonaaden.

Maar Meysjes zie toe,
Hy lapt ’k weet niet hoe,
En dat zieje aan de Hannas en Lyzen,
Want voor een dat hy stopt
Zyn ’er twintig gefopt,
En dat zal ikje’ eens eerstdaags bewyzen.

Het gedicht is een bewerking van Cupid turn’d Tinker van de Engelse satiricus Thomas Brown (1662-1704). Zijn naam en werk zullen in de komende voetnoten nog regelmatig genoemd worden.

In de vijfde druk van The Works of Mr. Thomas Brown, Serious and Comical, in Prose and Verse uit 1720 is bij dit gedicht een gravure gemaakt.

Is Cupid turn’d Tinker nu een gedicht of een lied? Ik ontdekte in het zesde deel van de reeks The Musical Miscellany (1731), dat het gedicht gezongen kan worden op de wijs van Roger and Cisely, waarbij de bladmuziek is gegeven. —Jan Bruggeman

1 Frans Wetzels, De vrolijke tuchtheer van de Abderieten. Jacob Campo Weyerman (1677-1747) in Breda (Amsterdam 2006), p. 182-183.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.