Het ‘lievelingsboek van Hildebrands jeugd’

Expeditie Robinson Crusoe (1719-2019) – 16

donderdag 21 maart 2019 – Nicolaas Beets verkleedde zich ná zijn donkere en romantische jaren inderhaast als oude man. Na zijn Leidse studietijd was het uit met het dwepen en verruilde hij zijn zolderkamer voor een pastorie. In het verleden is van die gedaanteverwisseling een probleem gemaakt. Ik herinner me wel eens over ‘het probleem-Beets’ te hebben gelezen, maar het lukte me niet om het probleem te zien.

Beets werd dominee Beets, maar hij vond aan de schrijftafel een uitvlucht en transformeerde zich in Hildebrand, iemand die oud geboren leek. Hildebrand vertoont als oude man grote gelijkenis met de Heren Spectatoren. Die associatie is niet nieuw.

In zijn Camera Obscura loopt Hildebrand als personage onophoudelijk in beeld. Ik geloof dat lezers in de tweede helft van de 19e eeuw zich graag in het gezelschap van Hildebrand ophielden. In 1887 immers, nog geen vijftig jaar na de verschijning van de Camera en vele herdrukken later, verscheen Hildebrand weer eens op het toneel. Op veler verzoek natuurlijk. Het boek heette: Na vijftig jaar. Noodige en overbodige opheldering van de Camera Obscura en al in de Voorrede spreekt Hildebrand over Hildebrand alsof hij iemand anders is.

Het is een fijn bladerboek, Na vijftig jaar. Het exemplaar dat ik op mijn bureau heb, ziet er ook lekker uit. Op een van de laatste bladzijden van het boek verheldert hij een passage in de Camera over de ‘Zwitsersche Robinson’. Het ging volgens opgave van Hildebrand om Le Robinson Suisse, ou Journal d’un père de famille naufragé avec ses enfants, traduits de l’Allemand de M. Viss, par Mme. De Montolieu, 4 volumes. 3e edit. Paris 1824.

In die jaren las men gemakkelijker Frans dan Engels of Duits, daarom liever de Franse vertaling dan het  Duitstalig origineel van de Zwitser Johann David Wyss. Wyss’ Schweizerische Robinson kwam uit in 1812 en gaf nieuwe bekendheid aan Robinson. Dat de naam van de schrijver mishandeld werd tot een spelling die Fransen gemakkelijker konden uitspreken, mag eigenlijk niet verbazen. 

Het was ‘een lievelingsboek van Hildebrands jeugd, ettelijke malen gelezen en herlezen’. Wat hij vervolgens opschrijft, is waar voor het boek van Wyss en ook voor dat van Defoe:

De Robinsons behooren tot die bevoorrechte boeken, die alle landen doorwandelen, alle eeuwen doorleven, en door elk nieuw geslacht met nieuwe belangstelling worden    opgenomen. Het eigenaardige van dezen Zwitserschen is, dat men daarin niet met een    enkelen, maar met een gansch gezin van schipbreukelingen te doen heeft, waardoor   het verhaal rijk wordt in allerlei avontuur. Ook heeft de Schrijver zijn werk op boeiende wijs dienstbaar weten te maken aan de kennis der natuur.

Schipbreuk, met het hele gezin! Het klinkt als reclame voor een gezellig familieuitje. – Peter Altena

¶ ‘Expeditie Robinson Crusoe’ verzamelt berichten over Robinson Crusoe, om de zin in het tricentennial 1719-2019 te vergroten. Het dient ook als smaakmaker voor het Jaarboek De Achttiende Eeuw 2019, waarin aandacht wordt besteed aan de roman van Daniel Defoe.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.