Robinson Crusoe komt in 1900 in Amsterdam, volgens Francis Jammes

Expeditie Robinson Crusoe (1719-2019) – 25

donderdag 4 juli 2019 – Op 27 en 28 maart 1900 bezocht de Franse dichter Francis Jammes (1868-1938) Amsterdam. Hij logeerde er in het Victoriahotel, op de hoek van het Damrak en de Prins Hendrikkade.

Het hotel was tien jaar oud (heeft sindsdien bij veel lezers grote faam verworven dankzij de grote roman Publieke werken van Thomas Rosenboom) en adverteerde dat het was ‘gelegen op het drukste gedeelte der stad’.

Jammes was kort ervoor in Brussel, Antwerpen en Brugge geweest en kwam nu dan Amsterdam. Het gerucht wil dat hij ’s nachts door ‘les quarties les plus bigarrés d’Amsterdam’ trok en in de ochtend, vanuit zijn kamer, op het water uitkeek en zich verbeeldde dat hij Robinson Crusoe zag.

Het gedicht ‘Amsterdam’, dat hij op het briefpapier van het Victoria Hotel, ‘Maison de 1e Ordre’, schreef, opent met een beeld van vooroverbuigende huizen- ‘On dirait qu’elles tombent’ – volgeladen schepen. In de tweede strofe verschijnt Robinson Crusoe ten tonele: 

Robinson Crusoé passa par Amsterdam,
(je crois, du moins, qu’il y a passa), en revenant
de l’île ombreuse et verte aux noix de coco fraîches.
Quelle émotion il dut avoir quand il vit luire
Les portes énormes, aux lourds marteaux, de cette ville.

Robinson Crusoe wordt hier getroffen door de tegenstelling tussen zijn groene en schaduwrijke eiland en de reusachtigheid van Amsterdam. Jammes vraagt zich in de derde strofe af wat Robinson allemaal zag in de grote stad die hij aandeed. De ogen van Jammes zien in elk geval nog tulpen en joden (‘Rebecca’). ‘Amsterdam’ is vertaald in het Engels, bij mijn weten niet in het Nederlands.

Jammes, die in de Nederlanden faam verwierf dankzij de dichter Jan van Nijlen die veel over hem schreef, publiceerde zijn ‘Amsterdam’ op 3 mei 1900 in Brussel, in La Vie Nouvelle. Toen Jammes stierf, herdacht Menno ter Braak hem en hij herinnerde daarbij aan ‘Amsterdam’. 

In mijn boekenkast heb ik al jaren een mooi klein boekje van Jammes, De roman van de haas. Ongelezen. In het Robinson Crusoe-jaar moest ik dat maar eens gaan lezen. – Peter Altena

¶ ‘Expeditie Robinson Crusoe’ verzamelt berichten over Robinson Crusoe, om de zin in het tricentennial 1719-2019 te vergroten. Het dient ook als smaakmaker voor het Jaarboek De Achttiende Eeuw 2019, waarin aandacht wordt besteed aan de roman van Daniel Defoe.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.