Expeditie Robinson Crusoe (1719-2019) – 33 (extra)

Vervloekte Rudolf, ‘door wilde kannibalen opgegeten’

woensdag 13 november 2019 – In 1887 zorgde De Nieuwe Gids voor rumoer, terwijl De Vriend des Huizes. Tijdschrift voor het Volk dat jaar Groen van Prinsterer ‘onze geschiedschrijver’ noemde en veel bladzijden wijdde aan de verjaardag van Willem III. Twee werelden, met de rug naar elkaar toe.

De Vriend was het blad van Johannes van ’t Lindenhout, de weesvader van Neerbosch, die met het tijdschrift de vriendschap zocht van protestantse vaderlanders die net als God en Van ’t Lindenhout de vaders – of moeders – der wezen wilden zijn.

Het wereldbeeld van Van ’t Lindenhout was traditioneel christelijk, maar de levenshouding van de weesvader was niet in alle opzichten conservatief. Zo ging hij zonder schaamte of ongemak naar Amerika om er steun te vinden voor zijn weesinrichting en emplooi voor volwassen geworden weeskinderen.

In 1887, in de vijfde jaargang van De Vriend des Huizes, kwam Robinson Crusoe nog even langs. In het verhaal ‘De vloek eens vaders’, gesigneerd door H.J. v. E. uit Utrecht, gaat het om de Hamburgse familie Ehrenberg, van wie Rudolf, de zoon des huizes, niet deugen wil. Slechte kameraden, het zal ook eens niet! Vader straft hem en stuurt hem de wereld in, via de Elbe naar zee. Zijn zus wil graag weten wat er met haar broer is gebeurd, maar vader vaardigt een spreekverbod uit.

Gedachten vallen niet onder dat verbod en zo fantaseert zuslief:

Is hij misschien met zulk een schip mee, mijn lieve broeder, Rudolf? Maar ach, als hij eens schipbreuk leed, door zeeroovers gevangen genomen werd, door wilde kannibalen werd opgegeten!’ En dan kwam haar Robinson voor den geest, die eenzaam en verlaten op het eiland in den oceaan moest ronddolen. ‘O Rudolf, waar zoudt ge u toch bevinden. God behoede U, Zijne engelen geleiden u!

De verstoten zoon bevaart de zeeën en – zo hoort het nu eenmaal – keer na bijna tien bladzijden terug. Berouwvol natuurlijk.

Rudolfs verhaal laat zien dat de geschiedenis van Robinson eeuwenlang gezien werd als een moderne variant van het verhaal van de verloren zoon. De literatuur reikte samen met de geschiedenis de tijdgenoot als het ware een vervolg op het Oude en Nieuwe Testament: het Nieuwste Testament. – Peter Altena

¶ ‘Expeditie Robinson Crusoe’ verzamelde berichten over Robinson Crusoe, om de zin in het tricentennial 1719-2019 te vergroten. Het diende ook als smaakmaker voor het Jaarboek De Achttiende Eeuw 2019, waarin aandacht wordt besteed aan de roman van Daniel Defoe. Het jubeljaar is nu klaar.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.