dinsdag 31 december 2019 – In het Rijksmuseum Twenthe, toch al het Nederlands kenniscentrum van de 18e eeuwse beeldende kunst, loopt tot iets voorbij het midden van januari een bijzondere tentoonstelling met werk van Johann Friedrich August Tischbein (1750-1812).
Tischbein, in Maastricht geboren, was gedurende enkele perioden als portrettist werkzaam in Den Haag en Amsterdam, maar hij geldt niettemin als een Duitse schilder. Ter onderscheiding van zijn vader en zijn oom en neef wordt hij wel de ‘Leipziger Tischbein’ genoemd.
In Enschede zijn vanzelfsprekend zijn in Nederland vervaardigde portretten te zien. Bekend zijn uiteraard de portretten van de stadhouderlijke familie, maar er is veel meer. Ook elders, veelal in Duitsland, vervaardigde portretten zijn nu te zien. Het Rijksmuseum Twenthe heeft daarbij kunnen putten uit het bezit van de ‘Gemäldegalerie Alte Meister’ (Hessen Kassel).
De portretten verraden een grote intimiteit. Het schilderij, dat als blikvanger dient, is het ‘Familieportret voor een groep bomen’, waarin de moeder, die het kind de borst geeft, met een blosje centraal staat. De vader kijkt alsof er niets aan de hand is. Zo kijken vaders.
Heel mooi is het hierboven afgebeelde ‘Dubbelportret van twee zussen’, haast betrapt bij de lectuur van een brief.
Een prachtige tentoonstelling, een geweldige catalogus. In die catalogus brengt Paul Knolle Tischbeins werk in verband met de denkbeelden van Rousseau, staat Josien Beltman stil bij het eigentijdse denken over borstvoeding en schenkt Stefanie Rehm aandacht aan de verknochtheid van de Tischbein-familie met Nederland. In die laatste bijdrage wordt duidelijk hoe diverse leden van de familie de Republiek bezochten en er als het ware voor elkaar de weg plaveiden.
Uiterst verrassend, zowel in de tentoonstelling als in de catalogus, zijn de tekeningen van Tischbein: huiselijke scènes, met spelende kinderen en een struikelende heer, vertonen grote verwantschap met de tekeningen van Jacob de Vos, die dankzij Eveline Koolhaas-Grosfeld een grotere bekendheid hebben verworven. – Peter Altena
¶ De tentoonstelling Tischbein en de ontdekking van het gevoel is nog te zien t/m 19 januari 2020. Info hier.