dinsdag 15 september 2020 – In mijn zoektocht naar het ‘Nachleben’ van Ludeman kwam ik tot ver in de twintigste eeuw krantenadvertenties tegen waarin waarzeggers en astrologen zijn naam gebruiken. Ze werken met de beroemde boeken van Ludeman, zeggen ze. Niet wetend dat die beroemde boeken zeer waarschijnlijk de pseudo-astrologische werken zijn die Kersteman heeft geschreven.
Deze broodschrijver had zich opgeworpen als meester Franciscus, het medium dat door de reeds lang hemelende Ludeman werd gebruikt om zijn voorspellingen door te geven. Kersteman lardeerde die prognosticaties met allerlei flauwe dan wel smaakvolle succesverhalen over de astroloog.
Er zijn nog steeds mensen die denken dat de Ludeman op de titelpagina’s van deze werken inderdaad de ‘echte’ Ludeman is. Bijvoorbeeld de goedgelovige mediëvist Bas Jongenelen. Onlangs debiteerde hij zijn wijsheden over de Triumph-zaal, van astrologische voorzeggingen (1787). Als hij de moeite had genomen even de STCN erop na te slaan, had hij onmiddellijk kunnen zien dat niet Ludeman maar Kersteman de auteur is. Ook op de titelpagina zelf had hij kunnen lezen dat Ludeman niet de auteur is. Het voorval laat zien dat astrologie een wetenschap is van wat we tegenwoordig de alternative facts noemen.
Eind negentiende eeuw was Ludeman ook op kermissen in Amsterdam en elders populair bij de gewone man. Dat blijkt uit een ongedateerd strooibiljet, gevonden in een ‘ongeinventariseerde circusdoos’ in de universiteitsbibliotheek Amsterdam. Kennelijk stond er in die tijd een figuur op de kermis, op de Botermarkt (Rembrandtplein), die net zoals ooit Kersteman een hopelijk redelijk belegde boterham verdiende aan Ludeman. Hieronder geef ik de volledige tekst. Mijn vraag aan de lezers van dit JCW-blog: wie was Zusmielich?
Met permissie van het bestuur.
Terug op de kermis: Ludeman.
Na een afzijn van tijd teruggekeerd in deze plaats, zal de herinnering van den zoo vermaarde Ludeman U nog alle levend voor den geest zijn. Als Astrologist treed hij alsdan op om uit de loop der Sterren, Planeten of Heemelteekens des menschen lotgevallen te voorspellen, zoowel de verledene, tegenwoordige als toekomende tijd.
In het Glas van den vermaarde Zusmielich
laat hij alles in voorkomen dien men gelieft te aanschouwen, al ware zij in de Oost of West of in welke delen der wereld, gij kent allen dat onuitputbare glas. Voor de jeugd zoo schoon, voor de jongelieden onbegrijpelijk, en voor de ouderdom een terugzien in het verledene. Het geslacht van Ludeman word oud zoo men zegt, maar neen, het zal eeuwig blijven in het geheugen van velen! Het is geen bedrog zoo als men van jaar tot jaar ziet, op dezelfde tenten, verandering van namen, en doorgaans voor het eerst in Nederland, al hoewel oud in knoeikunst en bedervers voor gevestigde namen, mag ik daar het geëerde publiek opmerkzaam op maken maar genoeg daarvan, mijn gevestigde roem in mijn vaderland had onnoodig geweest om daarover te schrijven, gij weet het allen.
Van dit jaar heb ik tot steun mede gebragt een jonge schoone Dame dank hare goede opvoeding geleerd in het schoonen vak der Astronomie en zeer duidelijk in hare verklaringen dus staat een elk vrij door zulk een schoonheid geholpen te worden.
Het geëerd publiek moet ik opmerkzaam maken dat mijn Loges zoodanig is ingerigt dat een elk kan zien en spreken zonder gezien te worden, de Tent is geplaatst op de Botermarkt in de Kom over de Hr. DUPONT
Kom zie en oordeel, dat op het gebied der Astronomie zoo rijk in menschen lotgevallen ook het uwen daar te vinden is.
Zoo er mogte gevonden worden op de kermis die lust gevoelde om zich met mij te meten verzoek ik beleefdelijk om te komen in het vak der Astronomie en met mij te wedijveren.
Na mij als dan beleefdelijk te hebben aanbevolen zoo teeken ik mij Ued. D. Dienaar J. MINDERAA, Alciemist en Astrologist.
Uitsluitend van smorgens 10 tot 2 uur te spreken voor de 1 ste Rang en zoo de tent nog gesloten is kan men van achteren toegang bekomen.
Ik neem aan dat met het glas van Zusmielich (de uitvinder? Sussmilch?) een soort kristallen bol bedoeld wordt. Helaas heb ik zelf geen glazen bol in mijn bezit en weet ik echt niet wat deze Ludeman-epigoon als gereedschap gebruikte in zijn kermistent. Suggesties zijn dus welkom! Misschien zijn er ook mensen die iets kunnen melden over de heer Minderaa, die op de kermis bijgestaan werd door een heuse Rad-van-Fortuin Leontine als zijn ‘jonge schoone Dame’? – Rietje van Vliet
RSS - berichten