maandag 6 februari 2023 – Mooi klein koket boekje: Ik zoek geluk in druk te vinden. Verhalen van een boekenjutter. Uitgegeven door Walburg Pers en voor € 14,99 te koop in de betere boekhandel. De ‘boekenjutter’ van dienst is Garrelt Verhoeven, sinds enige jaren conservator bij de afdeling Bijzondere Collecties van de Universitaire Bibliotheken Leiden.
Het rijk geïllustreerde boekje, gebonden en 144 blzz. groot, vertelt twaalf verhalen over bijzondere vondsten, door hem bij zijn gestruin ‘langs de antiquarische vloedlijn’ gejut.
De belangstelling van ‘Sil’ Verhoeven is groot en van zijn vondsten maakt hij verhalen. Op tal van plaatsen deed hij zijn ontdekkingen. Sommige van die boekjes voegde hij toe aan zijn particuliere collectie, andere boekjes belandden in de collecties van het Allard Pierson, waar hij gedurende enkele jaren werkzaam was, of die van Leiden. Bij die ‘overdrachten’ naar de bibliotheken van zijn werkgevers vroeg ik – ordinair, ik geef het toe – me af of Verhoeven schonk of verkocht.
Na het jutten – of sneupen – dook Verhoeven de naslagwerken in. Ook ging hij het internet op om meer aan de weet te komen over veelal obscure auteurs. Een van de mooiste verhalen is dat over een als boek vermomd sigarenkistje: Don José Tinchant y Conzales is een bijzonder man met een uitzonderlijke geschiedenis. Ik ga het hier niet verklappen (of bederven door navertelling).
Vermakelijk is eveneens het hoofdstukje met de titel ‘Academische pornografie’, waarin de naam van de Leidse hoogleraar Johannes Meursius op de boekband van een klassieke pornografische roman prijkt. De arme Meursius kreeg postuum en ten onrechte het auteurschap van Aloiseae Sigaea in de schoenen geschoven. Deze Aloisia Sigea komt overigens ook ter sprake in het werk van Weyerman.
Met veel plezier ook las ik het hoofdstuk over twee Brabantse moordliedjes: een ‘gruwelijke, lafhartige misdaad’ in Standaarbuiten en een ‘vreeselijke misdaad’ te Uden, beide in 1911. Slachtoffers waren de 27-jarige Barbara Knook en de 17-jarige Hanneke van de Wielo. Verhoeven schrijft dat beide moordliedjes zeldzaam zijn.
Onvermeld laat hij dat over de moord op de onderwijzers Barbara Knook niet zo lang geleden een ‘moordballade’ is geschreven door André van der Veeke. Het gedicht is opgenomen in de door Bart FM Droog samengestelde bundel Moordballaden (2017). Deze balladen zijn alle ‘op ware moorden’ gebaseerd. In de toelichting bij het gedicht van Van der Veeke onthult de samensteller dat de moordenaar de 19-jarige Hendrikus Kouters was. Of Van der Veeke bekend was met het moordlied waarover Verhoeven schrijft, is niet duidelijk. – Peter Altena