donderdag 24 augustus 2023 – In deze bijdrage verwijs ik weer naar enkele aktes in het notarieel archief van Den Haag. Omdat het opnemen van links naar specifieke aktes niet mogelijk is, staat aan het eind van deze bijdrage een instructie over hoe deze aktes van thuis uit online te bekijken zijn.
In het Haagse notarieel komt een grote variatie in beroepen voor. Sommige daarvan kunnen wel wat uitleg gebruiken. Pauls Schenk bijvoorbeeld, die in meerdere aktes ‘meester wielenmaker’ genoemd wordt, maakte meer dan alleen wielen: hij wordt elders ook ‘karossemaker’ genoemd. En was een ‘Joode koopman’ gewoon een Joodse koopman? Ik denk het niet, want andere Joden in dezelfde akte van 7 januari 1724 bij notaris Pieter de Lange worden niet expliciet als Jood aangeduid: Abraham Israel Marques was vermoedelijk een handelaar in tweedehands spullen (kleding?) (notaris 3.419, inv.nr. 2386, afbeeldingen 6-7).
Fakkels waren kennelijk een gewild product, want op 1 mei 1724 noteerde notaris Cornelis van Canegies dat wijlen Pieter de Hont tijdens zijn leven ‘flambauwmaker’ geweest was (notaris 3.352, inv.nr. 1843, afbeelding 155). En wie kent nog de ‘spiegel foelij slager’? Die maakte en monteerde, zo lijkt het, de reflecterende laag die achter glas geplaatst werd om het tot een spiegel te maken. Arij Wisdom was er een, maar het lijkt hem niet voor de wind te zijn gegaan. Op 17 februari 1724 droeg hij bij notaris Willem van Belle niet alleen een voorraad tin en zijn gereedschap over aan een Amsterdamse koopman in tin, maar zo te zien ook al zijn huisraad (notaris 3.427, inv.nr. 2467, afbeeldingen 20-22).
Winkelinventarissen
In het notarieel worden hele winkelinventarissen beschreven. Ze vormen mooi materiaal, maar helaas zijn de bijbehorende levensverhalen niet altijd duidelijk. Hoe het met het bedrijf van Abraham Groenhoff zat, is mij een raadsel. Groenhoff was met de noorderzon vertrokken. Ik meen zijn naam elders gezien te hebben, maar weet niet in welke context: hij lijkt geen op de vlucht geslagen sodomiet te zijn geweest. Ook zijn precieze nering is mij niet duidelijk. Was hij kruidenier? In ieder geval had hij een forse voorraad suikerbroden. En naar wie ging de opbrengst van de zaak? (notaris Samuel des Rayes, 3.345, inv.nr. 1815, afbeeldingen 283-298, aktes d.d. 6-8 en 15 juni 1733)
Bij de stoffenhandel van Pieter Vermaat is het verhaal er gelukkig wel: hij had bij testament zijn stoffenhandel aan zijn moeder nagelaten. Na zijn overlijden zat zij, op 1 november 1731, bij notaris Samuel des Rayes om het bedrijf aan haar zoon Bartholomeus Vermaat te verkopen (notaris 3.345, inv.nr. 1814, afbeeldingen 316-319). De winkelvoorraad werd in detail opgetekend, maar de betreffende lijsten ontbreken jammergenoeg bij de akte.
Een bijzondere overdracht is die van de chirurgijnspraktijk van Johannes Mauritz op 2 januari 1724 bij notaris Christiaen Jonas (notaris 3.414, inv.nr. 2369, afbeeldingen 4-5). Mauritz draagt wel zijn winkel over maar niet zijn gereedschap. Hij wilde kennelijk een praktijk buiten Den Haag beginnen, want hij belooft de koper, Abraham Gommersbach, dat hij vier jaar niet binnen Den Haag zal praktiseren. Gommersbach wilde wel enige zekerheid over de klandizie, want Mauritz belooft hem vijftig klanten. Mauritz was kennelijk de geprefereerde eerste-hulp-post voor twee ordinarissen, de drie Snellen en het Hof van Utrecht, want zij worden tot die groep van vijftig gerekend. Mauritz lijkt overigens niet op de loop te zijn geweest, want als de toeloop van klanten tegen zou vallen, bijvoorbeeld door het overlijden van een van de vijftig genoemde klanten, dan zou hij inzage in zijn kasboeken geven. Dan kon bepaald worden hoeveel de patiënt in kwestie hem had opgeleverd, en zou hij Gommersbach een passende compensatie betalen.
Kas- en schuldboeken waren, zo lijkt het, gemeengoed. Bij menige boedelinventaris kon de notaris zó opsommen op wie er nog vorderingen waren en wie er juist nog geld tegoed had. Maar bij bakker Johannes Goosen ging dat iets anders toe. Hij kon niet schrijven. Toen er berekend moest worden hoeveel Margareta Tulling hem over twee voorgaande jaren nog diende te betalen, toonde hij notaris Adriaen Rottermont acht kerfstokken. De notaris had op 15 maart 1739 heel wat tel- en rekenwerk te verrichten (notaris 3.513, inv.nr. 3028, afbeeldingen 73-76). – Jac Fuchs
========================================
BIJLAGE
Hoe vind ik online afbeeldingen van een hierboven genoemde akte in het notarieel archief van Den Haag?
Op 15 juni schreef ik op de site over het notarieel archief van Den Haag. Daar is mijn uitleg te vinden over hoe de aktes in dat archief online op te zoeken zijn. De zakelijke instructie luidt als volgt:
- open archief 0372-01 op de site van het Haags gemeentearchief.
- klik op Inventaris.
- klik op de lijst waarin het nummer van de gezochte notaris te vinden is (bijvoorbeeld ‘3.401-500 Akten van notarissen benoemd 1716-1735’ voor notaris 3.419).
- klik op het +-teken voor de naam van de gezochte notaris.
- klik (als er bij deze notaris meer dan één inventarisnummer te vinden is) op het +-teken voor de opsomming van inventarisnummers bij deze notaris.
- klik op het paperclip-symbool van het gewenste inventarisnummer.
- als de afbeeldingen in het inventarisnummer in Acrobat-bestanden opgeslagen zijn, klik dan op het bestand met het gewenste nummer; als de afbeeldingen per stuk gedigitaliseerd zijn, klik dan op een willekeurige afbeelding.
Van hieruit is het mogelijk door de afbeeldingen van het gekozen inventarisnummer te bladeren.
RSS - berichten