woensdag 18 oktober 2023 – Veel mensen kennen de afbeelding van de dierentuin bij de herberg van Blaauw Jan in Amsterdam. De gravure toont een veelheid aan uitheemse dieren en curiosa die bij die herberg te zien waren of geweest waren. Helemaal links zijn zelfs de dwerg Wybren Lolkes en de reus Cajanus afgebeeld, die ooit enige tijd in de herberg bekeken konden worden. Heel realistisch is de afbeelding niet, maar voor de herberg was het een prachtig visitekaartje. Wie de prent in detail wil bestuderen, kan bij de beeldbank van het Rijksmuseum terecht.
De prent werd uitgebracht in 1751. De uitgever, Theodorus Crajenschot, adverteerde in de Oprechte Haerlemse Courant van zaterdag 18 september 1751 voor de prent. Aan het einde van de advertentie suggereert hij een onverwacht gebruik van de prent:
t’Amsterdam by T. CRAJENSCHOT, Boekverkooper op de hoek van de Heerengragt en Heysteeg, word uytgegeeven Een naaukeurige Afbeelding der Binnenplaats van de Herberg, van ouds genaamd BLAAUW-JAN, vertoonende de Volliëre en alle de vreemde Gediertens, die, zo daar, als in alle de particuliere Kamers van gemelde Herberg te zien zyn, als Struysvogel, Leeuwen, Tygers, Casuarissen &c.; alsmede het vermaarde Dwergje WYBRANT LOLKES, en den beruchten CAJANUS, die daar mede te zien is geweest. Alles in ’t groot na het Leven geteekend en cierlyk in ’t Koper gebragt, en op Olifants Formaat Papier gedrukt, met een Uytlegging daaronder, de prys is 6 Stuyvers. Item, op best Imperiaal Schryf-Papier 8 Stuyvers. NB. Die gem. Plaat en Afbeelding is mede zeer bequaam voor de Jonkheyd, om zig te oeffenen in het afzetten.
Afzetten betekent inkleuren. Dat werd veel in boeken gedaan, bijvoorbeeld in atlassen. Een afzetter was een respectabel beroep.
Bedoelt Crajenschot hier dat de prent als kleurplaat voor kinderen gebruikt kon worden? Daarvoor lijkt me de prent wel erg gedetailleerd gearceerd te zijn. Bovendien waren centsprenten een goedkoper alternatief. Of prijst Crajenschot zijn prent aan als oefenmateriaal voor leerling-afzetters? Ik ben er benieuwd naar! Zijn er ingekleurde exemplaren van deze prent bewaard gebleven? – Jac Fuchs
RSS - berichten