woensdag 8 november 2023 – Op vrijdag 24 november is het raak in Leiden: Bilderdijk andermaal aan zet! De ledenvergadering, zonder de koektrommel die ooit aan De Boelelaan de stemming bepaalde, trapt in Leiden (Vossiuszaal) af om 14.00 uur. Het gedeelte met veelbelovende lezingen start om 15.30 uur. Centraal staat daarbij de herinnering aan het wonderjaar 1823.
Het Jaarboek Bilderdijk 2023, dat die 24 november verschijnt, aanvaardt de achterwaartse reis richting 1823. Wat was er dat jaar dat de geheugenarbeid rechtvaardigt? Haarlem (en de rest van het land) vierde het Laurens Janszoon Costerfeest met een toewijding waarin voorzichtig de overtuiging school dat het de laatste keer was dat Coster als uitvinder van de boekdrukkunst mocht gelden. Opmerkelijker nog was de publicatie van Bezwaren tegen den geest der eeuw, een brochure van Bilderdijks leerling Isaäc da Costa, en een geschrift van Abraham Capadose tegen de koepokinenting. De ‘schavuit’ Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp wandelden in de zomer van 1823 door het land. In lezingen van Fred van Lieburg, Arianne Baggerman en Marleen de Vries wordt op uiteenlopende wijze aandacht besteed aan de teksten en wandelingen van 1823.
Bij de anti-revolutionaire strevingen van Da Costa en Capadose zal onwillekeurig gedacht worden aan de recente ijver en bijbehorende praatjes van de corona-ontkenners. Benieuwd of de verstandige Kees van der Staaij, aan wie het eerste exemplaar van het Jaarboek wordt uitgereikt, de lijn tussen Da Costa en pakweg Baudet ziet of loochent.
Op vertrouwde wijze wist Marinus van Hattum met een tweetal uitgaafjes de zin in Bilderdijk op te wekken. Met veel plezier las ik Van Hattums editie van de gedichten ‘Ontucht’ en ‘Verleiding’, beide uit 1808. Op heldere wijze maakt de editeur aannemelijk dat de waarschuwingen, vervat in beide verzen, te vroeg kwamen voor de zonen Lodewijk Willem (nog niet geboren) en Julius Willem (net tien jaren oud).
De nodige aandacht schenkt Van Hattum aan Bilderdijks afkeer van het dansen. In een geweldige noot – Van Hattum heeft daar patent op – herinnert hij aan een stelling bij het proefschrift van Wim Ornée, waarin het dansonderricht op middelbare scholen wordt bepleit, ‘in ’t bijzonder voor Prot.-Christelijke scholen’. Benieuwd of Kees van der Staaij deze wens wenst te ondersteunen.
In zijn editie laat Van Hattum zien dat het gedicht ‘Ontucht’ de lijnen van het bijbelboek Spreuken nauwkeurig volgt.De andere editie is van bouwkundige aard. Zoals bekend kon Bilderdijk alles en aarzelde hij niet om zich op te werpen als architect. Over deze teksteditie zeg ik niets: kijk zelf maar!! – Peter Altena
RSS - berichten