zaterdag 8 juni 2013 – De bundel Newton and the Netherlands is onlangs zowel digitaal als op papier verschenen. Het boek bevat de lezingen die tijdens een congres in 2010 in Museum Boerhaave zijn gehouden over – de titel zegt het al – Newton in de Nederlanden.
Aanvankelijk sloeg het werk van Newton in Nederland nauwelijks aan, schrijft een van de auteurs, Erik Jorink. De eerste druk van zijn Principia (1687) was hier gedurende lange tijd niet bekend. De Leidse boekverkoper Pieter van der Aa nam weliswaar twaalf exemplaren in consignatie, maar na vijf jaar had hij er pas vijf van verkocht. De rest zond hij terug naar Engeland.
Pas na 1713 ging het boek in Nederland lopen. Dat kwam onder andere doordat protestante hoogleraren als Herman Boerhaave en Willem Jacob ’s Gravensande in Newton het levende bewijs zagen dat een mathematisch genie geen goddeloos mens hoeft te zijn. Dankzij hun prijzende woorden werd Newton hier een icoon waarop allerlei eigenschappen als vroomheid, vriendelijkheid en religiositeit werden geprojecteerd. Newton kon daarna aan zijn opmars beginnen.
De bundel bevat een keur aan artikelen van onder anderen Erik Jorink, Ad Maas, Huib Zuidervaart, Kees de Pater, Rina Knoeff, Rienk Vermij, Jordy Geerlings en Henri Krop. Over bijvoorbeeld de Newton-verdedigers Willem Jacob ’s Gravesande en Petrus van Musschenbroek, over anti-Newtonners en de radicale verlichting, en over de manier waarop de leer van Newton op de universiteiten werd gedoceerd.
¶ Erik Jorink en Ad Maas (ed.), Newton and the Netherlands: How Newton’s Ideas Entered the Continent. Leiden University Press, 2013. ISBN 9087281374. Prijs: € 39,50 (257 blzz). Het boek is volledig online beschikbaar (hier).