De beroemdste lakenfabrikeur van Vaals

De achttiende eeuw in het voorbijgaan (13)

Johann Arnold von Clermont, door Nicolas Monpeurzaterdag 3 augustus 2013 – Eén van de succesvolste ondernemers die Vaals in de 18e eeuw heeft gekend, was de lutherse Johann Arnold von Clermont (1728-1795).

Zijn familie was afkomstig van het aangrenzende Aken, de stad die ook in vroeger eeuwen grote invloed had op Vaals. Zijn grootvader was er lakenfabrikeur die veel geld had verdiend aan de verkoop van uniformstoffen voor de garderegimenten van het Russische en Oostenrijkse hof. Hij, de Akense grootvader dus, was eigenaar van het kasteel Neubourg te Gulpen (halverwege Maastricht), waar hij in 1717 tsaar Peter de Grote voor een vorstelijke lunch ontving.

Maar het was uiteindelijk Johann Arnold die het familiebedrijf naar Vaals bracht (1761). Het dorpje onderging in korte tijd een ware metamorfose en groeide uit tot een plaats met monumentale complexen met woon- en bedrijfsvleugels. Hij was getrouwd met Maria Elisabeth Sophie von Emminghaus (portret), die maar liefst zestien kinderen van hem kreeg.

Vaals, KopermolenJohann Arnold was niet de eerste lakenfabrikeur die zich in Vaals vestigde. Al in de zeventiende hadden Akense kooplieden er hun lakenfabrieken. Hun aanwezigheid in het dorp leidde tot de stichting van een lutherse gemeente, waarvoor in 1736-1737 een nieuwe kerk werd gebouwd. Tegenwoordig huisvest het gebouw cultureel centrum de Kopermolen; het fraaie achttiende-eeuwse kerkinterieur is er nog steeds te bewonderen. (Klik op de foto om de tekst van de gedenksteen te kunnen lezen).

 

Vaals, Van ClermonthuisAan plein bij de kerk staan enkele mooie woonhuizen en ook het Von Clermonthuis: tegenwoordig gemeentehuis, ooit woonhuis annex fabriek van Johann Arnold von Clermont. Hij liet in Vaals ook huis Bloemendal bouwen en, even buiten Vaals, kasteel Vaalsbroek; beide zijn tegenwoordig hotel.

In de tuin van kasteel Vaalsbroek liet Johann Arnold von Clermont in 1778 een mausoleum neerzetten. Het ontwerp is van Joseph Moretti, zijn vaste architect uit Aken en bekend geworden als schepper van de rococobibliotheek van Rolduc. In dit mausoleum is voor Johann Arnold en zijn vrouw een groot grafmonument geplaatst.

Vaalsbroek, MausoleumHet mausoleum bevat verder tientallen nissen: Von Clermont had een groot kapitaal vergaard en een bloeiend bedijf opgezet, en mocht verwachten dat zijn nazaten tot in lengte van dagen op stand zouden kunnen blijven leven. De tuin van Vaalsbroek is vrij toegankelijk, en het mausoleum is te bekijken. — JF

 

¶ Over de geschiedenis van Vaals, zie J.F. van Agt, Zuid-Limburg. Vaals, Wittem en Slenaken (Den Haag 1983).

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.