maandag 5 augustus 2013 – Vorig jaar kreeg de universiteitsbibliotheek van Kassel een raadselachtig manuscript in haar bezit. Het 90 pagina’s tellend handschrift was in geheimtaal geschreven: alle letters waren vervangen door mysterieuze tekens. Omdat er ook allerlei symbolen van planeten in stonden, werd het document gecatalogiseerd als ‘Zauberhandschrift’.
Dat het een laat-achttiende-eeuws handschrift is, was snel duidelijk. Maar de inhoud ervan bleef een mysterie. Mogelijk was het een hoax, zoals het bekende en even raadselachtige Voynich-manuscript waarvan men de lettertekens nooit heeft kunnen ontcijferen.
Dat laatste bleek echter niet op te gaan voor het Zauberhandschrift, want zojuist hebben de Kasselse bibliothecarissen de geheimzinnige tekens ontcijferd (persbericht). Aanvankelijk dacht men dat het handschrift geschreven was in de geheimtaal van vrijmetselaars en dat het diende als een nieuwsbrief. Maar aangezien het vrijmetselaarsalfabet er heel anders uitziet, werd deze optie terzijde geschoven.
Niet gehinderd door diepgaande kennis van de cryptografie besloot men op de handschriftafdeling van de UB de afzonderlijke tekens simpelweg te koppelen aan het ons vertrouwde alfabet. Tot hun verbazing leverde dit versleutelen een leesbare tekst op. Het blijkt een handleiding te zijn waarmee geesten kunnen worden opgeroepen. Er staan instructies in, magische spreuken en bezweringen. De geesten, zo wordt de lezer voorgespiegeld, kunnen hem helpen om schatten te vinden: goud of zilver, maar ook schatten in figuurlijke zin.
De tekst staat vol met verwijzingen naar de bijbel. Ze moet geschreven zijn in kringen waarin men vertrouwd was met de kabbala-mystiek. Het manuscript past in de context van de laatste decennia van de 18e eeuw, toen de belangstelling voor mysteries, alchemie, magie en schatzoeken sterk toenam.
¶ Lees hier het mysterieuze 18e-eeuwse Zauberhandschrift online. En lees hier over de eveneens 18e-eeuwse Codex Copiale die in Oost-Berlijn is (her)ontdekt. Twee jaar geleden heeft men in de VS de geheimzinnige tekst ervan ontcijferd.