woensdag 4 september 2013 – Het is altijd aardig om de maandelijkse titellijst van DBNL te bestuderen, om te zien welke bekende en onbekende 18e-eeuwse uitgaven erbij zijn gekomen. Veel liedboekjes dit keer, maar nu ook Der Koehp va Hehle in de sjlag va Waterloo dat in 1883 geschreven is door de Heerlense schrijver-componist Mathieu Kessels.
D’r Kuëb va Heële (andere spelling) is een jongeman uit Heerlen die in het Franse leger van Napoleon ten strijde trekt. Een opschepper en praatjesmaker, zoals naar verluidt alle inwoners van Heerlen zijn.
Kessels beschrijft hem als een soort baron van Münchhausen die hilarische avonturen beleeft en aan iedereen die het maar wil horen vertelt hoe goed hij bevriend was met Napoleon. Als je d’r Kuëb mocht geloven, ging hij in het Franse leger op voet van gelijkheid om met de keizer.
Aangekomen in het leger van Napoleon, dat op dat moment opmarcheert richting Brussel om de Engelse, Hollandse en Pruisische legers te verslaan, blijkt d’r Kuëb voor iedereen van soldaat tot generaal een bekend gezicht te zijn.
Al schreeuwend werd hij toegejuicht: ‘D’r Kuëb va Heële!’ Maarschalk Ney bleek hem zelfs bij aankomst kussend om de hals te zijn gevlogen. Waarop d’r Kuëb doodleuk antwoordde: ‘Huur noe mit deë kul óp, went ’t Nieës (Agnes) ’t zoog, da ging ’t dicht neet good.’
Zonder problemen weet hij in hakerig Frans met iedereen te communiceren zelfs met Napoleon, die opgewekt d’r Kuëb ontvangt en vraagt of hij kolonel wil worden. (verder lezen over de Heerlense Münchhausen)
Elke aanval van de vijandelijke coalitietroepen wordt dankzij d’r Kuëb afgeslagen. D’r Kuëb va Heële is de grote held van de slag bij Waterloo. Maar uiteindelijk keert hij vermagerd en kreupel terug naar Heerlen, waar hij zijn oude dag doorbrengt als een gebroken man. Daar groeit hij uit tot een lokale beroemdheid, die zijn dagen doorbrengt met opscheppen over zijn roemrijke daden in de napoleontische legers.
In Heerlen staat een drie meter hoog bronzen beeld van d’r Kuëb (1971), die de wacht houdt voor de gevangenentoren, de Bikkelsteyntoren. Heerlen kent ook het Garderezjiment d’r Kuëb va Heële dat door middel van re-enactment-activiteiten de geschiedenis van de stad levend wil houden. Voor wie het Heerlense dialect niet machtig is: in 2005 verscheen D’r Kuëb va Heële. Het authentieke verhaal uit 1922 in het Heerlens en Nederlands van nu, dat tweedehands nog wel is te krijgen.
RSS - berichten