Pleidooi voor afschaffing slavernij, van Jan Konijnenburg (1790)

Visoen van Vrijheidmaandag 16 september 2013 – Ruim twintig jaar houdt Simon Vuyk zich al bezig met de geschiedenis van de remonstranten tussen 1760 en 1830. Op vrijdag 20 september presenteert hij een nieuw boek over deze periode van de late Verlichting. Een teksteditie dit keer, met twee teksten van Jan Konijnenburg.

Jan Konijnenburg (1758-1831) was predikant, hoogleraar aan het Remonstrants Seminarium te Amsterdam, wetenschapper, patriot en politicus. Vanaf 1795 was hij actief binnen de Amsterdamse kring van unitariërs. Door deze radicale politieke keuze en de vooruitgeschoven positie die hij in de verlichte theologie innam (mythen in de bijbel), was hij niet erg geliefd in zijn eigen latent conservatieve Broederschap.

Zo negeerde men zijn ‘afscheidsgeschenk’, dat in 1827, het jaar van zijn emeritaat, in Amsterdam en Brussel verscheen. Dit Mémoire sur la liberté des cultes was een samenvatting van alles waar hij voor stond. Konijnenburg fundeert de vrijheid van godsdienst en geweten op het evangelie en het natuurrecht. De Mémoire is de laatste apologie van een verlicht geloof. Vuyk heeft dit boekje vertaald en voorzien van een inleiding over het verlicht-theologische gedachtegoed van Konijnenburg. Citaat Vuyk:

Het is mijns inziens het belangrijkste theologische compendium dat tussen de Theologia Christiana van Philippus van Limborch (1686) en Geloof en Openbaring van G.J. Heering (1935) in remonstrantse gelederen is geschreven.

In deze uitgave heeft Vuyk nog een tweede tekst opgenomen van de veelzijdige vrijdenker Jan Konijnenburg: Proeve eener Verhandeling over den Slaavenhandel en den aankleeve vandien (1790). Konijnenburg liet duidelijk ook zijn gedachten gaan over de praktische kant van de theologie. De verhandeling is een in Nederland vroeg protest tegen slavenhandel en slavernij. Ook deze tekst is altijd onopgemerkt gebleven. Het duurde tot 1863 voordat zijn pleidooi voor vrijheid voor onze ‘natuurgenoten’ in vervulling ging en de slavernij werd afgeschaft. Konijnenburgs ideeën over het zelfbestuur van Suriname werden pas in 1975 gerealiseerd.

¶ Simon Vuyk (ed.), Visioen van vrijheid. Mémoire sur la liberté des cultes (1827), Proeve eener Verhandeling over den slaavenhandel (1790). Uitgeverij Verloren 2013 (Bibliotheca Dissidentium Neerlandicorum). ISBN 9789087043766. Prijs: € 20 (154 blzz).
De boekpresentatie is op 20 september (aanvang 16.00 uur) bij de uitgeverij (adres). Belangstellenden welkom.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.