dinsdag 1 oktober 2013 – Sporten was niet bepaald iets voor onze 18e-eeuwse voorouders. Tennis, kaatsen, schaatsen, paardrijden… dan heb je het wel gehad. Of wandelen: van Weyerman weten we dat hij al voor dag en dauw de benen strekte. Kersteman schrijft althans dat Weyerman al om 5 uur ’s morgens zijn dagelijkse wandeling begon.
Aan het begin van de achttiende eeuw was bij sommige Engelse artsen het besef doorgedrongen dat het lijf in beweging gehouden moest worden om ziektes te voorkomen. Vanaf de jaren veertig hadden in Engeland diverse dames en heren van de betere stand thuis zelfs een hometrainer staan: een ‘paard’ zoals we die in gymzalen nog wel kennen. Erop springen was er volgens dit filmpje niet bij (na ± 1 minuut): je kon er een beetje op wippen en jezelf opdrukken.
Kamerpaarden zouden zijn uitgevonden in 1739 door ene Henry Marsh, die er als eerste voor adverteerde in de London Daily Post and General Advertiser. Dat ze populair waren, laat de Cabinet-Maker and Upholsterer’s Drawing Book (1802) zien: met instructies hoe je er zelf één kon bouwen. Overigens had Jan met de pet zo’n kamerpaard niet nodig, want hij bewoog overdag al genoeg tijdens het werk.
Er zijn verschillende kamerpaarden bewaard gebleven. Meestal stonden ze opgesteld in de slaapkamer, maar sommigen hadden hem ook in de eetkamer staan (verder lezen). In Nederland heb ik ze nog nooit gezien. Op het vaste land van Europa duurde het überhaupt lang voordat men daar bedacht dat een beetje gymnastiek goed was voor de stijve ledematen. Pas aan het einde van de 18e eeuw begon men te denken aan gymles voor kinderen. In 1793 schreef filantropijn Guts Muths zijn baanbrekende Gymnastik für die Jugend. — RvV
Reactie PT: In de collectie van Kasteel Duivenvoorde in Voorschoten bevindt zich ook een (negentiende-eeuws?) kamerpaard. Jaren geleden zag ik een tv-programma, waarin een interview met de laatste particuliere bewoonster, die al deinend uitlegde dat dit bestemd was voor adellijke heren die wegens slecht weer geen ritje op een echt paard konden maken.