donderdag 19 december 2013 – Na het kinderloze overlijden van koning-stadhouder Willem III in 1702 ontstond er een erfenisstrijd tussen Johan Willem Friso van Nassau en de Pruisische koning Frederik I. Achterneef Friso was via zijn beide grootmoeders, dochters van Frederik Hendrik van Oranje, een afstammeling van Willem I. Maar Frederik vond dat hij als enige zoon van Louise Henriette, de oudste dochter van Frederik Hendrik, meer rechten had.
De Pruisische vorst genoot internationaal meer aanzien dan de Friese telg van Oranje. Frederik wist dan ook zijn stempel te drukken op de verdeling van de nalatenschap. Het Tweede Stadhouderloze Tijdperk werd een feit.
Friso moest het vooralsnog doen met Friesland en Groningen. Nadat hij in 1711 na een onfortuinlijke overtocht over het Hollands Diep het leven erbij liet, stelden de Staten-Generaal als executeurs-testamentair Frederik tijdelijk in het bezit van de Oranjelenen in het Westland en de heerlijkheid Hooge en Lage Zwaluwe.
Pas in 1732 sloten stadhouder Willem IV en Frederiks opvolger Frederik II een definitief Traktaat van Partage. Al snel na zijn aantreden in 1740 besloot de laatste zijn Hollandse bezittingen te verkopen, maar het duurde nog tot 1754 voor hij ze aan Anna van Hannover, de weduwe van Willem IV, kon overdragen.
Over deze langdurige erfeniskwestie verscheen onlangs de studie Een uitzonderlijke erfgenaam. Het boek is geschreven door Ada Peele, die zelf woont in een van de Zwaluwen en die er onlangs in Leiden op promoveerde. Citaat blurb:
Een uitzonderlijke erfgenaam beschrijft en analyseert de erfenisstrijd, de verdeling van de nalatenschap en een consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe.
Zes casestudies uit de Pruisische periode dienen ter verduidelijking van de problemen met de verdeling van de boedel van Willem III.
¶ Ada Peele, Een uitzonderlijke erfgenaam. De verdeling van de nalatenschap van Koning-Stadhouder Willem III en een consequentie daarvan: Pruisisch heerlijk gezag in Hooge en Lage Zwaluwe, 1702-1754. Verloren 2013. ISBN 9789087043933. Prijs: € 49 (488 blzz.). Lees hier de inleiding van het boek.