vrijdag 20 december 2013 – Een kwakzalver die zijn middeltjes probeert te slijten. Turfsjouwers. Vuilnisophalers. Ketellappers. Schoenmakers. Pottenbakkers. Schoorsteenvegers. Drukkers. Schilders. Straatverkopers.
Dankzij de 66 tekeningen die Leonard Bramer halverwege de 17e eeuw maakte – vermoedelijk voor een particuliere opdrachtgever – kunnen we ons nog steeds een beeld vormen van wat er destijds op straat in Delft te zien was. Die tekeningen bevinden zich in de bijzondere collecties van de Universiteit Leiden maar zijn nu te bewonderen op de tentoonstelling Straatwerken, in het Westfries Museum.
Bramer tekende in inkt op grijsblauw papier. Het zijn zeldzame momentopnamen van middenstanders en straatwerkers in volle actie. Weliswaar 17e-eeuws, maar ook voor liefhebbers van het dagelijkse leven in de vroege 18e eeuw zeer tot de verbeelding sprekend. Bramer tekende ook de roep op, waarmee al die straathandelaren hun waar aan de man probeerden te brengen. Zoals die van de pamfletverkoper, die met ‘Komt dat zien, komt dat zien!’ het laatste nieuws over straat schreeuwde.
Weyerman schrijft in de Konst-schilders dat Bramer aan Europese hoven behoorlijk populair was. In zijn commentaar op de tekeningen merkt hij echter kritisch op:
Hy was een groot Ordonneerder, en een verdienstig en naarstig Têkenaar, als blykt uyt duyzende Têkeningen, die noch berusten onder de Liefhebbers, zynde het jammer dat hy zo zuynig is geweest op het papier, dewyl er veele onderloopen getêkent aan weerskanten.
¶ De tentoonstelling Straatwerken is tot en met 2 maart 2014 te zien in het Westfries Museum in Hoorn. Info hier. Een bespreking vind je in het Museumtijdschrift. De Pinakothek te München wijdt tot en met 9 maart 2014 eveneens een expositie aan de tekenkunst van Leonard Bramer: Bettler, Diebe, Unterwelt. Leonart Bramer illustriert Spanische Romane. Info hier.