Kozakken in Amsterdam

Kampement van de kozakken bij de Muiderpoort, door Abraham Vinkeles

Kampement van de kozakken bij de Muiderpoort, door Abraham Vinkeles

dinsdag 7 januari 2014 – ‘Hij zat op een klein paard, had een blauw buis aan en droeg een grote lans.’

Zo beschrijft de Amsterdamse koopman Willem de Clercq in zijn dagboek de kozak die hij op 24 november 1813 over de Botermarkt (nu Rembrandtplein) ziet rijden. De Clercq wandelt door de Plantage verder naar de Muiderpoort.

‘Het getal van mensen was ontelbaar. Alles was van oranje voorzien. De gehele Jodenbuurt scheen zich aldaar te bevinden. Patrouilles garden te paard reden heen en weer. De Gardes Nationales hielden het volk in bedwang. Het getal van vrouwen vooral was verschrikkelijk. Hier liepen al dansende hele optochten van viswijven, oranjeliedjes zingend vóór de Gardes Nationales heen, die onder tromslag naar de poort trokken. Van weerszijden stonden koetsen vol mensen, meestal door nieuwsgierigheid gedreven. (…) Het volk was uitgelaten.’

Deze citaten staan te lezen in het webartikel ‘Hier gebeurde het… Muiderpoort, 24 november 1813’ van Marius van Melle en Niels Wisman, op de website van Ons Amsterdam. Aan de komst van de kozakken naar Amsterdam in 1813 is sinds november vorig jaar een tentoonstelling gewijd in Museum Geelvinck: 1813. Nederland door de Russen bevrijd!

De machtsomwenteling in Amsterdam had heel wat voeten in de aarde. Er moest regiment van kozakkenruiters aan te pas komen om het Amsterdamse stadsbestuur een duwtje in de goede richting te geven. De 11-jarige Jacob van Lennep beschreef het allegaartje aan kozakken in de stad:

De een droeg bij een Sineesche muts een overjas met kragen, die misschien aan dezen of genen Franchen overste had behoord: een ander was in een buitgemaakten huzarenmonstering uitgedoscht, waarover een witte mantel golfde: een derde had een Poolschen jas en een grenadiersmuts op het hoofd: sommigen waren met sabels, anderen met degens of dolken gewapend; doch allen met pistolen en ellenlange speeren. Zulke vervaarlijke krijgers, die bovendien smeerkaarsen en klare boter aten had men in Amsterdam nooit gezien. (bron)

Die kozakken waren Basjkieren, een islamitisch volk met Turkse wortels. Ze hadden een schipbrug over de IJssel aangelegd tussen Fortmond (Wijhe) en Veessen (Heerde), in samenwerking met de toenmalige, jonge burgemeester van Wijhe, de uit Amsterdam afkomstige Gilles Schouten. Deze burgemeester is een directe voorouder van de huidige bewoner van het Geelvinck Hinlopen Huis. — RvV

¶ De tentoonstelling duurt tot 19 mei 2014. Veel achtergrondinformatie is op de website van het Museum Geelvinck te vinden. Adres museum: Keizersgracht 633 Amsterdam (bezoekersinformatie). Bekijk hier een fraai schilderij door François Joseph Pfeiffer (1813) van het kampement van de kozakken bij de Muiderpoort. En hier vind je enkele gravures over de kozakkenruiters in het Legermuseum.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.