donderdag 9 januari 2014 – De 30-jarige Anastasia Neyborn, alias Anna Charlotte Eijtsenberger weduwe Joh.G. Eyls, werd op 14 juli 1729 in Den Haag opgepakt. Ze was naakt en met handen en voeten vastgebonden aangetroffen op de Maliebaan, bij het Haagse Bos. Ze was overvallen, zei ze, en al haar spullen waren afgepakt.
Bij nader verhoor bleek echter dat het een truc was om bij het plaatselijke gerecht medelijden op te wekken en nieuwe kleren en wat reisgeld te ontvangen. Dat kunstje had ze ook al geflikt in Doesburg en Roermond. Door haar toedoen waren daar mensen beschuldigd van verkrachting en roofovervallen.
Wegens veelvuldig bedrog van de rechtbank oordeelde het Hof van Holland dat deze pathologische bedriegster een misdadige oplichtster was. Ze bracht de veiligheid op Neerlands wegen in gevaar en leidde door valse beschuldigingen en meineed justitie om de tuin. Ze werd veroordeeld tot wurging aan de paal (lees hier en hier de sententie).
Misdadige vrouwen. De vraag is of we Anastasia tot die categorie kunnen rekenen, want er zijn beslist gemakkelijker manieren om op onoirbare wijze aan geld te komen. Er moet toch bij haar een steekje zijn los geraakt. We zouden haar nu ontoerekeningsvatbaar hebben verklaard.
Tegenwoordig is zo’n tien procent van de opgepakte misdadigers vrouw, maar in de vroegmoderne tijd liep dat percentage op tot wel vijftig procent. Dat blijkt uit het zojuist verschenen boek Misdadige vrouwen van de Leidse hoogleraar Comparative Urban History, Manon van der Heijden. Uit haar verhaal blijkt dat vrouwen vaak werden veroordeeld voor vermogens- en zedendelicten (prostitutie en vooral overspel). Ze werden voor ‘vleselijke conversatie’ gemakkelijker gepakt en bestraft dan mannen, omdat het gevolg duidelijker zichtbaar is. Citaat uit een interview in de Volkskrant (2012):
En dat [ongewenste zwangerschap] is weer een van de redenen waarom kindermoord – die overigens weinig voorkomt – een typisch vrouwendelict is. Kinderen geboren uit een verboden contact – tussen een dienster en de heer des huizes, of tussen twee ongehuwde geliefden – worden nogal eens in de rivier of een vuilniston gegooid.
Waarom vrouwencriminaliteit in de 19e eeuw afnam? De verklaring is vrij eenvoudig. ‘Vrouwen zaten gewoon veel vaker thuis. Maar ik denk dat vrouwen veel minder de noodzaak voelden om crimineel actief te zijn.’ — RvV
¶ Manon van der Heijden, Misdadige vrouwen. Criminaliteit en rechtspraak in Holland, 1600-1800. Prometheus 2014. ISBN 9789035140424. Prijs: € 24,95 (280 blzz.).
RSS - berichten