De manuscripten van Boerhaave

Geest van Boerhaavemaandag 10 februari 2014 – Zelden was er in Nederland een hoogleraar geneeskunde die zo beroemd was. Patiënten – tot de paus aan toe – kwamen vanuit alle windstreken naar Leiden en vroegen Herman Boerhaave om medisch advies. Of ze vroegen hem schriftelijk om raad. Verzoeken die hij altijd inwilligde. Niet voor niets noemt Luuc Kooijmans hem een medisch orakel.

Ook studenten kwamen van heinde en verre naar Leiden. Om de colleges van Boerhaave bij te wonen moesten ze soms al een half uur van te voren binnen zijn, anders hadden ze geen zitplaats. Maar dat was geen belemmering. De colleges waren immers, althans volgens de Levensbeschryving van eenige voornaame meest Nederlandsche mannen (1775), onderwijskundig een feest. Bovendien kon je je als student, wetenschappelijk gezien, geen betere leermeester toewensen.

De publicaties van Boerhaave waren steevast bestsellers. Er waren zelfs studenten die hun collegedictaten uitwerkten en tegen een aardige vergoeding ‘uitleenden’ aan een uitgever. Die wilde wel meeliften op het succes van Boerhaave. Deze vorm van plagiaat kwam vaker voor. Nog in 1728 vaardigden de Staten van Holland een plakkaat uit dat hoogleraren hiertegen moest beschermen. Die waren vooral nijdig omdat er in de collegeaantekeningen behoorlijk wat fouten stonden die ineens op hun conto in druk verschenen.

Ook de persoonlijke paperassen van Boerhaave waren zeer gewild. Na zijn dood gingen zijn manuscripten van hand tot hand. Na lange omzwervingen belandden ze 250 jaar geleden in Sint-Petersburg. Daar worden ze sindsdien als militair geheim afgeschermd. Hoezo afgeschermd? Zojuist heeft Luuc Kooijmans over de bizarre geschiedenis van deze manuscripten een boek geschreven. Citaat blurb:

Kooijmans volgde het spoor van Boerhaaves erfgenamen en leerlingen van Leiden via Duitse snijzalen en Parijse cafés naar de vorstelijke hoven in Wenen en Sint-Petersburg. Hij beschrijft hun pogingen om te profiteren van Boerhaaves reputatie en laat zien hoe hun onderlinge rivaliteit de ontwikkeling van hun vak stimuleerde.

Het boek wordt dinsdag 11 februari gepresenteerd in SPUI25, Amsterdam. Programmamaker en schrijver Mathijs Deen zal de Luuc Kooijmans ondervragen over zijn boek De geest van Boerhaave. Het zal worden besproken door de romanschrijver Bert Natter. — RvV

¶ Luuc Kooijmans, De geest van Boerhaave. Onderzoek in een kil klimaat. Uitgeverij Prometheus. ISBN 9789035137974. Prijs: € 19,95 (300 blzz). Info over boekpresentatie vind je hier. En hier is alvast een leesfragment.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.