Muziekuitgeverij Nolting

Au Magasin de Musique et d’Instrumens, Rue Kalverstraat No. 80. (1)

TrioSonatamaandag 24 februari 2014 – Al jarenlang ben ik geïnteresseerd in uitgevers die zich hebben gespecialiseerd in muziek. Ze vormen een categorie boekverkopers die in de boekgeschiedenis een beetje uit het zicht zijn geraakt. Ten onrechte, vind ik, want via deze winkeliers krijg je een aardig beeld van wat er thuis ten gehore werd gebracht. Bovendien stuit je op gebruiken die je elders in de boekhandel niet zo snel tegenkomt.

Eén van de muziekhandelaren die mijn aandacht heeft getrokken, is Nolting. Van eind achttiende eeuw tot 1845 was in Amsterdam op Kalverstraat 80 zijn muziekhandel en muziekuitgeverij gevestigd. De huisnummering is midden negentiende eeuw veranderd: het adres hoort bij een huis dat, gezien vanaf de Dam aan de rechterkant het op één na laatste vóór de kruising met het Spui was. Op een enkele vroege druk is aan het adres ook de aanduiding ‘bij de Osjessluis’ toegevoegd, zoals de overgang over het toen nog niet gedempte Spui heette.

Willem Christiaan Nolting is rond 1748 in of bij Hannover geboren. Hij ging (als Christaan Wilm Nolting) op 9 oktober 1778 in Amsterdam in ondertrouw met Jannetje Gissot, die in Amsterdam geboren was. Hij was 30, haar leeftijd was volgens de kerkelijke klerk 20 (ook al was ze op 29 juni 1759 geboren).

Op 30 juni 1782 kregen zij een zoon. Jean Baptiste werd, net als zijn moeder, bij de Waalse gemeente gedoopt. Willem Christiaan overleed in april 1804 en zijn weduwe, die met uitgeverij en winkel doorging, overleed eind augustus 1805. Inmiddels was de muziekwinkel van Nolting voor Amsterdammers een gevestigd begrip.
Nolting, Weduwe kopieNolting, Weduwe en zoonNolting, JBJan Baptist Nolting, die het bedrijf na het overlijden van zijn moeder voortzette, overleed op 2 september 1845. Maar toen bestond het bedrijf al niet meer: in het Algemeen Handelsblad van 30 augustus 1841 staat een advertentie over de liquidatie van de muziekhandel.

Vergeleken met Hummel of Plattner (uit Rotterdam) was de muziekuitgeverij van Nolting een klein bedrijf. Toch was de productie aanzienlijk. Voor zover ik kan beoordelen mag het gerust eerste divisie genoemd worden. Jaren geleden heb ik een, niet voltooide, poging gedaan het fonds van Nolting in kaart te brengen. Zowel in het Nederlands Muziek Instituut als in de Toonkunstcollectie (nu ondergebracht in de UB van de UvA) bevindt zich een behoorlijk aantal Nolting-drukken. De aanwinstenlijsten van de KB laten zien dat daar regelmatig Nolting-drukken binnenkwamen, en meerdere uitgaven werden ook in de lijsten van Saakes opgenomen.

Ik ben destijds bij 346 uitgaven gestrand, maar mis er nog ongeveer 100, want het hoogste plaatnummer dat ik bij Nolting tegengekomen ben is 423. Eén van de problemen bij het identificeren van een Nolting-uitgave is namelijk dat muziekhandelaren hun eigen adres over het adres van de uitgever heen plakten.

Nolting-PlattnerZo ben ik Plattner-drukken tegengekomen met een overgeplakt adres van Nolting. En ook zag ik Nolting-drukken met een overgeplakt Plattner-adres. In de vermeldingen in Picarta bleken, helaas, opgeplakte (verkoop)adressen voor drukkersadressen aangezien te zijn. — JF

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.