Barok in Heemskerk

De achttiende eeuw in het voorbijgaan (44)

SAM 2581zaterdag 8 maart 2014 – Op 15 februari, de zaterdag waarop het zo hard waaide, heb ik van Beverwijk naar Uitgeest gelopen.

Als je in Beverwijk het station uit loopt, loop je vrijwel direct tegen het huis Akerendam op, waarvan de tuinen twee jaar geleden te bezoeken waren in het jaar van de historische buitenplaats, maar doorgaans zijn ze niet toegankelijk.

Akerendam was in de zeventiende eeuw in handen van een de Amsterdamse koopman Jan Bicker. Het buiten lag toen aan het Wykermeer. Dat was voor welgestelde Amsterdammers een goede locatie, omdat je er vanuit de stad zó naar toe kon varen. Het huis kreeg zijn huidige vorm in het tweede kwart van de achttiende eeuw.

E-L kerk beverwijkHet had een dag moeten worden van pastorieën en kosterijen, maar in Uitgeest bleek de pastorie zeventiende-eeuws te zijn. Bovendien staat de Rooms-Katholieke pastorie in Beverwijk momenteel stevig ingepakt wegens een grote restauratie. De Evangelisch-Lutherse was dermate weinig enerverend dat ik daarvan alleen de entree heb gefotografeerd (zie boven). Het werd uiteindelijk wel tijd voor een stichtelijk woord in deze rubriek.

SAM 2589Gelukkig kom je op zo’n wandeling altijd wel weer onverwachte informatie op borden tegen. Bij de kerk van Beverwijk bijvoorbeeld staat een bord dat uitlegt hoe bepaalde straten daar eeuwenlang deel uitmaakten van de weg van Alkmaar naar Haarlem en Den Haag.

Een kleine omweg bracht me bij kasteel Marquette, waarvan de oprijlaan bij harde wind afgezet wordt: de eeuwenoude bomen vormen een risico, maar mogen niet gekapt worden.

SAM 2588Gelukkig is er een alternatieve ingang. Het is mogelijk op enige afstand om het hoofdgebouw heen te lopen. En dan valt de merkwaardige plattegrond op: de laan loopt recht op een toegangspoort af, waaraan links een grotere aanbouw zit dan rechts. Het hoofdgebouw staat achter die aanbouw links, een kwartslag gedraaid, zodat je, als je onder de poort door gaat, rechtuit geen bebouwing ziet, maar je de hoofdingang en het hoofdgebouw aan je linkerhand hebt.

Joachim Rendorp, die in de jaren 1781-1792 meermalen een van de burgemeesters van Amsterdam was, was vrijheer van Marquette. Zijn grootvader had het huis en de heerlijkheid Marquette in 1717 gekocht.

SAM 2595Ook de Assumburg werd gekocht door een Amsterdamse regent: door Jean Deutz, omstreeks 1700. Hij heeft er uiteraard het nodige aan verfraaid. De naam van de Assumburg, in Heemskerk, roept eerder gedachten aan de middeleeuwen op dan aan de achttiende eeuw, maar zo’n gebouw moet natuurlijk ook de tussenliggende jaren doorstaan hebben. Het grootste deel van de vorige eeuw was het een jeugdherberg. Op en rond het gebouw wordt nog steeds het nodige vrijwilligerswerk verricht. Het resultaat is onder meer dat de tuinen gereconstrueerd zijn. Achter het kasteel ligt nu een vrij toegankelijke tuin die aangelegd is aan de hand van een gravure die de situatie van 1729 toont.

SAM 2599Ik weet niet of er plannen met het voorplein zijn. Aan de ene kant staat een gerestaureerd bijgebouw dat de orangerie genoemd wordt, aan de andere kant alleen nog een voorgevel van wat vermoedelijk een koetshuis geweest is.

De oude kern van Uitgeest telt veel gebouwen waaraan enige ouderdom niet ontzegd kan worden. Wie er toch is, moet er zeker eens rondkijken. Ik weet nu ook dat het een sluis, een gemaal en een haven heeft. De paar zeventiende-eeuwse gebouwen die ik er gezien heb, zijn (als ik het goed begrepen heb) een halve eeuw geleden door een restauratiebureau geheel uit elkaar gehaald en steen voor steen opnieuw in elkaar gezet. Achttiende-eeuwse plaatjes kon ik er helaas niet schieten.

Voor een overdaad aan achttiende eeuw kun je in die regio het beste naar Krommenie, maar daar kom ik een andere keer op terug. — JF

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.