donderdag 13 maart 2014 – Laten we voorop stellen dat de firma Google enorm goed werk verricht door oude drukken in te scannen.
Fantastisch natuurlijk dat we zo veel thuis onder handbereik hebben. En nog doorzoekbaar ook, als je ten minste weet welke spellingsvarianten je in je zoekacties moet loslaten. Met bijvoorbeeld alleen ‘Kersteman’ heb je slechts een beperkt bereik. ‘Kerfteman’ biedt meer perspectief. (En dus heet het hier ‘Poef luft vif’ wanneer de etensbakjes worden gevuld.)
Niettemin lukt het me niet om oude drukken op het scherm helemaal uit te lezen. Ik lees passages, noteer braaf mijn vondsten maar verlies snel mijn concentratie. Mijn leesgedrag is totaal anders dan wanneer ik met een papieren Kersteman voor me de prognosticaties van Ludeman doorneem. Ik mis zogezegd de historische sensatie.
Wanneer ik bijvoorbeeld mijn eigen Triumph-zaal, van astrologische voorzeggingen, of De nieuwe spiegel der waereld, van de roemverdienende philosophische, genees- en planeetkundige doctor Joh. Christoph. Ludeman (1787) opensla, voel ik het oude papier. Al lezend laat ik mijn vingers gaan over de netjes afgesneden randen. Ik zie hoe in de vorige eeuw een wormpje heeft geprobeerd zich te nestelen. Het boek ruikt, maar ook weer niet, en ik mijmer over de vorige bezitter Gerrit Komrij, die ooit zo’n grappig ex libris had.
Google Books verraadt niets van de materiële geschiedenis van het boek. Je ziet soms een vinger, verpakt in een rubberen handschoen, van iemand die haastig het boek aan het inscannen is. Liefdeloos slaat een robot de bladzijden om. Prenten worden half, scheef of niet ingescand. Voor die robot en de anonieme eigenaar van de vinger heb ik alle begrip, maar geef mij maar een antiquaar of conservator die met mij de liefde voor het oude boek deelt.
En dus gaan we naar de Tefaf. Want ook schilderijen bewonderen met behulp van Google lukt maar zeer ten dele. De gedigitaliseerde collectie van het Rijksmuseum is een groot goed, maar daar zelf rondlopen levert pas echt een waar genoegen. Zo ook in Maastricht. Daar hangen en staan juweeltjes die de komende decennia zullen worden opgeborgen in particuliere collecties. Zoals de hierboven afgebeelde Homerus: blind omdat hij de ogen sloot als hij zijn verhalen vertelde. De kans dat je dit prachtige schilderij later nog eens in het echt zult terugzien, is minimaal.
Het is maar een klein schilderij, ongeveer zo groot als een A4-tje. Het is gemaakt door de napoleontische hofschilder François Gérard (1770-1837), die bijvoorbeeld ook onze koningin Hortense op een fraaie manier heeft vereeuwigd.
Maar wacht eens. Ik herinner me een prent van dezelfde blinde Homerus. Het schilderij moet dus veel groter zijn geweest. Kijk, zoiets zie je weer niet op de Tefaf. Toch een beetje historische sensatie op het worldwide web. — RvV
¶ De Tefaf begint morgen en duurt tot en met 23 maart. Entree: € 55 (incl. catalogus). De galerie die Homerus te koop aanbiedt, vind je hier.
RSS - berichten