Brand in Krommenie

De achttiende eeuw in het voorbijgaan (45)

SAM 1570zaterdag 15 maart 2014 – Assendelft associeer ik met de schilder Saenredam en Krommenie met de vervaardiging van linoleum en andere industrieën. Toen ik vorig jaar in Krommenie moest zijn, bleek het centrum daar me alleszins mee te vallen. Tot een wandeling van Krommenie door Assendelft naar Beverwijk is dan gemakkelijk besloten.

Het centrum van Krommenie bestaat eigenlijk uit één lange straat: Zuiderhoofdstraat, Noorderhoofdstraat en Vlusch. Het Vaderlandsch woordenboek van Kok vermeldt dat in 1702 – en volgens een informatiebordje ter plekke was het op 22 juli van dat jaar – een brand er binnen twee uur 38 woonhuizen en een aantal bijgebouwen in de as legde. De schade bedroeg 200.000 gulden.

SAM 1574Men liet zich klaarblijkelijk niet door de brand ontmoedigen en plaatste zoals gewoonlijk houten gevels voor de huizen. Ook nu nog staat in de hoofdstraat het ene na het andere huis met een gevel met groen geschilderd beschot.

 

 

SAM 1564Alleen het raadhuis werd wél geheel uit steen opgetrokken. Ik zeg altijd dat eerste stenen me bijzonder interesseren, maar strikt genomen is dat onjuist. Dat werd me eens te meer duidelijk toen ik deze gedenksteen aan het raadhuis zag: hij bevindt zich tussen ramen van de eerste en tweede verdieping (Feitelijk zou men van eerstesteengedenkstenen moeten spreken).

 

SAM 2619Ook in de tweede helft van de achttiende eeuw werden er nog gevels met groen beschot gemaakt. Die vind ik toch wel de mooiste. Mijn foto’s zijn niet allemaal kleurecht, maar het groen van dit huis is écht lichter dan dat van de meeste andere.

 

 

SAM 2617Vermeldenswaard is ook de Doopsgezinde vermaning. De oude vermaning was ook bij de brand van 1702 verloren gegaan, maar minder dan een jaar later stond er al een nieuw gebouw.

 

 

Krommenie steen BarkelooHelemaal aan het noordeinde van het oude Krommenie, aan de Vlusch, staat huize Barkeloo, een sober stenen gebouw, dat ongetwijfeld een ouder gebouw verving. De tekst op de eerstesteengedenksteen is bijzonder: ik ken geen andere eerstesteengedenksteen die niet de leeftijd van de eerstesteenlegger vermeldt, maar de ouderdom van de eerste steen zelf …

Wie Krommenie in zuidelijke richting verlaat, loopt Assendelft in. Ook Assendelft was niet meer dan één lange straat, de Dorpsstraat, waarvan de huisnummering boven de 1000 uit komt. Ook daar staan huizen met groengeschilderd beschot. Ik denk echter dat het oudste hout niet meer dan een paar jaar voor de oorlog gekapt is (en dan bedoel ik niet de Spaanse Successieoorlog). Niets lijkt er van vóór de negentiende eeuw te zijn, zelfs de twee kerken niet. Het meest traditionele is nog dat ‘het wapen van Assendelft’ tegenover de katholieke kerk staat. Ook bij de andere kerk staat nog de nodige horeca aan het plein.

SAM 2635Het leek dus tot aan Beverwijk afzien te worden, maar aan het einde van de Genieweg stuitte ik op een onverwachte meevaller: je loopt er min of meer tegen een dijk op. En op dat talud staat een paal. De dijk is een echte: het is de Assendelver Zeedijk en de paal is er in 1721 neergezet. Nadat er in 1717 meerdere dijkdoorbraken waren geweest, werd het nodig geacht de grens van de onderhoudsplicht van twee aan elkaar grenzende waterschappen te markeren. In 1921 kwam het beheer van de hele dijk in één hand, maar de paal is er blijven staan. — JF

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.