Een ‘hemels cieraad’ in Leiden

Hemels cieraaddinsdag 6 mei 2014 – De Leidse orgel- en klavecimbelmaker Gerard Steevens bouwde in 1748 een groot orgel voor de Onze Lieve Vrouwekerk in Leiden. Omdat het orgel twee jaar later werd uitgebreid door Pieter Assendelft, spreekt men van het Steevens-Assendelft-orgel. Nadat het godshuis onbewoonbaar werd verklaard, werd het orgel verplaatst naar de veel kleinere Waalse Kerk.

Ter gelegenheid van de recente restauratie en reconstructie van het orgel vindt zaterdag 10 mei een orgelconcert plaats in de Waalse Kerk. Ook verschijnt een boek (met cd) over dit beroemde orgel, dat in de loop der eeuwen enkele ingrijpende aanpassingen heeft ondergaan. 

Het Steevens-Assendelft-orgel is veel te groot voor de Waalse Kerk in Leiden. Toen het in 1819 verhuisde van de gothische maar vervallen Vrouwekerk, waar de Waalse gemeente in de 18e eeuw kerkte, moest het orgel worden aangepast. De middentoren van het orgel paste namelijk niet in het kleine kerkje aan de Breestraat. Daarom werd een deel van het tongewelf verbouwd tot het spitsgewelf dat nu nog altijd te zien is. Na de verhuizing, in 1845, 1890 en 1911, onderging het orgel nog een aantal wijzigingen. Het is onlangs, bij een grondige onderhoudsbeurt, gerestaureerd en opnieuw in gebruik genomen.

Al eerder waren de dispositie en de stemtoonhoogte van 1750 hersteld en werd er een windvoorziening met spaanbalgen aangebracht. Nu zijn de laatste restauraties uitgevoerd: de oorspronkelijke kleuren van de orgelkast zijn aan de hand van een 18e-eeuwse afbeelding hersteld (plaatjes). Citaat uit een artikel uit het RD:

Daarbij is tevens groot onderhoud aan het orgel uitgevoerd, zijn de balgen van een mogelijkheid tot voetbediening voorzien, is de intonatie geretoucheerd op basis van een lagere winddruk (60 in plaats van 71 mm) en is het orgel middentoons gestemd.

Op 10 mei 2014 verschijnt ter gelegenheid van de restauratie een monografie over het Steevens-Assendelft-orgel in de Leidse Waalse Kerk. Hierin gaat een aantal deskundigen in op achtergrond en bouwgeschiedenis van het 18e-eeuwse orgel, de bijzondere organologische kenmerken van het instrument en zijn bespelers. Ook staan er bijdragen in over de Waalse Kerk zelf en over de 18e-eeuwse Leidse muziek- en orgelcultuur. Het boek gaat vergezeld van een cd met Nederlandse orgelwerken uit de achttiende eeuw. — RvV

¶ Jaap Jan Steensma en Peter van Dijk (red.), Een hemels cieraad van harmonie. Het orgel van de Waalse Kerk te Leiden in perspectief. Uitgeverij Erve Muziek. ISBN 978-90-820510-2-5. Prijs: € 29,50 (264 blzz. met cd). Voorintekening tot 10 mei € 24,90 (gratis verzending). Het orgelconcert en de boekpresentatie vinden plaats op 10 mei in de Waalse Kerk, Breestraat 62 te Leiden. Aanvang 16.30u. Entree gratis.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.