Hoffmann von Fallersleben: de eerste Duitse neerlandicus

Portret van Hoffmann von Fallersleben, door Schumacher (1819)

Portret van Hoffmann von Fallersleben op 21-jarige leeftijd, door Carl Georg Christian Schumacher (1819)

donderdag 22 mei 2014 – August Heinrich Hoffmann von Fallersleben (1798-1874) was een filoloog met een missie. Hij leefde in de tijd dat Duitsland nog een verzameling kleine rijkjes was en waar de adel het voor het zeggen had. Hoffmann wilde dat er meer eenheid kwam. De taal was daartoe het geëigende middel.

Op 12 juni verdedigt Erika Poettgens aan de Radboud Universiteit haar proefschrift over hem: Hoffmann von Fallersleben und die Lande niederländischer Zunge. Ze schetst het leven van de Duitse letterkundige en reconstrueert de netwerken waarvan hij in Nederland en België gebruik maakte. Ook onderzoekt ze zijn invloed op de Duitse beeldvorming over Nederland en Vlaanderen. 

Hoffman von Fallersleben is de geschiedenis in gegaan als het toonbeeld van nationalisme. Hij kreeg zelfs een bruin kleurtje toen hij in de nazitijd werd uitgeroepen tot de grondlegger van het Duitse nationalisme. Maar afgezien van zijn liberaal-democratische ideeën kon je hem niet direct betichten van politieke bedoelingen. Fallerleben had volgens Poettgens vooral een volksidentiteit op het oog die op taal was gebaseerd.

Hoffmann bezocht Nederland in de beginjaren van het Koninkrijk. Hij correspondeerde met Nederlanders, over Nederland en het Nederlands. Ook had hij uitgebreide contacten met de Vlaamsche Beweging in de tijd dat België zich losmaakte van de Nederlanden, rond 1830. Citaat uit het persbericht:

Toen hij merkte dat Nederlanders geen belangstelling hadden om hun Middelnederlandse bronnen te verzamelen, heeft híj het maar gedaan. […] Zijn verzameling heeft zeker de teloorgang van een deel van die teksten voorkomen. Het is niet overdreven om hem de eerste neerlandicus te noemen.

Hoffmanns ideeën maakten hem verdacht in het keizerrijk. Hij werd dan ook nauwgezet in de gaten gehouden. Poettgens kon uit de verslagen van de spionnen soms per uur volgen wat hij had gedaan. — RvV

¶ Erika Poettgens, Hoffmann von Fallersleben und die Lande niederländischer Zunge. Briefwechsel, Beziehungsgeflechte, Bildlichkeit. Uitg. in de reeks Studien zur Geschichte und Kultur Nordwesteuropas, nr. 25.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Eén reactie op Hoffmann von Fallersleben: de eerste Duitse neerlandicus

  1. jo vromen schreef:

    Leuk, zie svp mijn stukje over hem in mijn blog.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.