maandag 14 juli 2014 – Rose Bertin was hoedenmaakster en naaister aan het hof van Marie Antoinette. Haar kledingontwerpen waren dusdanig modern, gewaagd ook, dat er nu van haar wordt gezegd dat ze de haute couture aan het Parijse hof introduceerde.
In 1770 had ze een eigen modezaak geopend, Le Grand Mogol, waar de jetset zich graag voorzag van de laatste modesnufjes. Marie Antoinette kocht er zo’n 150 jurken per jaar, wat Rose Bertin een gouden omzet bezorgde: voor een creatie van haar zou een gewone werkman zijn hele jaarsalaris moeten neertellen.
De vertrouwensrelatie tussen Rose Bertin en Marie Antoinette speelt een belangrijke rol in het boek Credit, Fashion, Sex: Economies of Regard in Old Regime France. In een economie die gedicteerd wordt door vertrouwen, reputatie en krediet, is mode (en seksappeal) nu eenmaal een belangrijk wapen. Het leverde vrouwen, zo zou Bourdieu zeggen, veel erotisch kapitaal.
De stijl van Rose Bertin kenmerkt zich door torenhoge kapsels en omvangrijke, wijd uitstaande jurken. Met aangeklede poppen maakte ze reclame voor haar extravagante ontwerpen. De invloed van deze couturière aan het hof was zo groot dat ze door haar tegenstanders smalend minister van Mode werd genoemd. Blurb:
In Old Regime France credit was both a central part of economic exchange and a crucial concept for explaining dynamics of influence and power in all spheres of life. Contemporaries used the term credit to describe reputation and the currency it provided in court politics, literary production, religion, and commerce. […]
As Clare Haru Crowston demonstrates, credit unveils the personal character of market transactions, the unequal yet reciprocal ties binding society, and the hidden mechanisms of political power.
Credit economies constituted ‘economies of regard’ in which reputation depended on embodied performances of credibility. Crowston explores the role of fashionable appearances and sexual desire in leveraging credit and reconstructs women’s vigorous participation in its gray markets.
The scandalous relationship between Queen Marie Antoinette and fashion merchant Rose Bertin epitomizes the vertical loyalties and deep social divides of the credit regime and its increasingly urgent political stakes.
Na de Franse revolutie – hm, het is vandaag Quatorze Juillet – was er voor Rose Bertin geen droog brood meer te verdienen. Ze vertrok naar Londen, waar een aantal van haar oude Parijse klanten was neergestreken. Ook in exil wensten zij gebruik te maken van haar diensten. In 1795 keerde Bertin terug naar Parijs, maar haar stijl sloeg niet meer aan. Joséphine de Beauharnais en haar hofdames droegen liever hoog getailleerde tule jurken in Romeinse stijl. De strakke korsetten en wijde onderrokken van Rose Bertin werden ingeruild voor moderner erotisch kapitaal. — RvV
¶ Clare Haru Crowston, Credit, Fashion, Sex: Economies of Regard in Old Regime France. Duke University Press 2013. ISBN 978-0-8223-55128-1. Prijs $ 23 (paperback, 448 blzz.).
Pingback: minister van Mode | The Sausage Machine