Geen grap ging Rowlandson te ver

High Spirits. The comic art of Thomas Rowlandsondinsdag 15 juli 2014 – De tentoonstelling van de satirische prenten van Rowlandson, in Edinburgh, is al een paar maanden voorbij maar de bijbehorende studie is nog altijd de moeite van het bestuderen waard. Kate Heard, conservator bij de Britse Royal Collection Trust, stelde de tentoonstelling samen en schreef The comic art of Thomas Rowlandson.

Heard is een groot bewonderaaar van Rowlandson. Net als het koningshuis indertijd, zegt ze: ‘The superlative collection of works by Rowlandson in the Royal Collection shows that the Georgian royal family was just as able to laugh at caricatures as be offended by them.’ 

Thomas Rowlandson (1757-1827) is een van de grootste cartoonisten van het Verenigd Koninkrijk. Tussen 1770 en 1815 beleefde het de bloeiperiode van de getekende satire: er verschenen meer dan 8000 satirische prenten. Cartoonisten spaarden niets en niemand. Ook de koninklijke familie moest het ontgelden. De koningin werd uitgebeeld als een tandeloos scharminkel omdat zij en haar man George III er een sobere levensstijl op na hielden. Winden laten, blote billen: geen grap ging de makers te ver.

Zo ook voor Rowlandson. Hij nam de hele samenleving op de korrel en tekende talloze karikaturen. Van uitgemergelde biechtvaders, nepotistische regenten tot moddervette schildknapen en opgedirkte dametjes: zijn onderwerpen lagen voor het oprapen. Hij oogstte daarmee zijn grootste successen maar maakte met zijn prenten het leven van zijn slachtoffers soms wel erg zuur.

De steeds gekker wordende goedzak George III had zijn sympathie, al oefende Rowlandson in zijn prenten ook kritiek uit op diens beleid. Maar toen de vorst in 1788 op sterven na dood was en zijn verwaten oudste zoon al dansend zijn nabije troonopvolging aan het vieren was in de ziekenkamer, moest dit tafereel natuurlijk wel worden vereeuwigd (plaatje).

De prenten van Rowlandson waren niet voor de gewone man. Daarvoor waren ze te kostbaar (per stuk moest men al snel 2 shilling neertellen). Toch kon iedereen ervan genieten, aangezien ze tegen de winkelruiten werden geplakt: er waren in de jaren ’90 maar liefst 71 prentenwinkels in Londen waar dit gebeurde. Naar verluidt stonden er geregeld horden mensen zich te vergapen aan die geëtaleerde prenten. De menigte voor de etalages was soms zo groot, dat zakkenrollers er ongestoord hun gang konden gaan. Overigens was er toen ook al een soort kunstuitleen, waar je prenten kon huren (bron).

De latere George IV – geenszins gespeend van gevoel voor humor – was een verwoed verzamelaar van Rowlandsons prenten. Zijn collectie telde zo’n 1000 prenten, alleen al van deze karikaturist. Kate Heard heeft voor het boek en de expositie dankbaar gebruik gemaakt van de rijk gevulde koninklijke portefeuilles waarin de met de hand gekleurde prenten eeuwenlang waren opgeborgen. — RvV

¶ Kate Heard, High Spirits. The comic art of Thomas Rowlandson. University of Chicago Press 2013. ISBN 9781905686766. Prijs: $ 29,95 (256 blzz., incl 150 illustraties in kleur).
Kijk hier naar een paar karikaturen uit het boek. En lees hier een recensie.

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.