Theatrale zelfmoord

Theatrale zelfmoordwoensdag 16 juli 2014 – De prille liefde tussen Dido en Aeneas was geen lang leven beschoren. Hij kreeg opdracht te vertrekken naar Italië. Overmand door verdriet richtte Dido daarop een brandstapel op van alle spullen die haar aan hem deden denken. Vervolgens pleegde ze zelfmoord door zich op de brandstapel neer te steken.

Dit stooters mes
Zal my verlossen uit myn lyden!
Ik wil my, door een’ steek of vyf, zes,
Van allen ramp en smart bevryden.
Vaarwel, myn zuster, leef in vreê!
Dat gaat ‘er door … ô jee! ô jee!

Philip Frederik Lynslager laat in zijn treurspel in straatliedjes De vlugt van Eneas, of de dood van Dido (1785) de zus van Dido van alles doen om Dido van haar daad te weerhouden. Tevergeefs. Vertwijfeld roept deze zus uit:

Didootje! Didootje! zeg nog reis brood.
Maar, och! ze is reeds zo koud als lood!

Over dit soort zelfdodingen op de planken verschijnt in september Theatrale zelfmoord, geschreven door Anna de Haas. Het is de eerste Nederlandse studie over dit onderwerp. Blurb:

Op het achttiende-eeuwse toneel verschenen regelmatig personages die zich het leven benamen, zoals de vaderlandslievende Cato en de liederlijke vorst Sardanapalus.
Behalve vaderlands- en vrijheidsliefde of gefrustreerde machtswellust kon ook een gefnuikte liefde tot zelfmoord of zelfs dubbele zelfmoord leiden. Fameuze voorbeelden hiervan zijn Dido, Phaedra en Piramus en Thisbe.
In Theatrale zelfmoord onderzoekt Anna de Haas de karakters en beweegredenen van dergelijke zelfmoordenaars en de context waarin deze hun – bij wet strafbare – daad konden volvoeren. Ook de kritiek op de toneelzelfmoord, in de vorm van beargumenteerde afwijzing of persiflage, krijgt een plaats, evenals de nieuwe soorten zelfmoordenaars die tegen het eind van de eeuw in toneelstukken werden opgevoerd.

Toneelcritici en moralisten vroegen zich in de 18e eeuw af of zelfmoord op de planken wel was toegestaan. Anna onderzoekt of dit überhaupt wel het geval was: zag het publiek inderdaad hoe Dido zich met een mes van het leven beroofde? En zo ja, hoe deed de actrice dat? Met welke mimiek en welke gebaren? — RvV

¶ Anna de Haas, Theatrale zelfmoord. De eigenhandige dood op het Nederlandse toneel 1670-1780. Uitgeverij Verloren. ISBN 978-90-8704-424-4. Prijs: ca € 22 (224 blzz, geïllustreerd).

Dit bericht is geplaatst in Uncategorized. Bookmark de permalink.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.