Maskers, maskerades en mascarons

Botsing tussen twee koetsjes, door Claude Gillot (ca 1712). Coll. Louvre.

dinsdag 29 juli 2014 – Wie deze zomer Parijs aandoet, mag het Louvre niet overslaan. Daar is tot 22 september een tentoonstelling te bezichtigen over maskers, maskerades en mascarons.

Die laatste term is overigens gereserveerd voor de gorgoneion: de akelig grijnzende mensenhoofden die aan vele Franse gevels prijken. Ze geven bewoner en voorbijganger de mogelijkheid om aan het boze oog te ontsnappen (plaatjes).

Een deel van de tentoonstelling is gewijd aan deze gorgoneion en de Griekse mythe van de Gorgonen. Dit zijn vrouwen met slagtanden van een everzwijn en een slangennest in plaats van hoofdhaar. De bekendste van de Gorgonen is Medusa. Nadat Perseus haar had gedood, schonk hij haar afgehouwen hoofd aan Athena, die het op haar schild plaatste om er vijanden mee te kunnen verstenen. Zo wist zij zich altijd verzekerd van overwinning en macht.

Op de expositie zijn zo’n honderd schilderijen, prenten, tekeningen en sculpturen te zien. Het meest bekend zijn de speelse maskers die de drager de mogelijkheid geven, bij carnaval bijvoorbeeld, meer te zeggen en meer te doen dan de mores dicteren. Dat gebeurt bijvoorbeeld op het hierboven getoonde schilderij van Claude Gillot: de passagier van de rechter koets draagt een alles verhullend masker. Citaat Engelstalig persbericht:

Masked men have existed in the West since ancient times. The mask hides the face in favor of its double, concealing one to reveal the other, in an act that gives shape to mystery. It belongs to the sacred and the profane, truth and vanity, reality and fiction. It horrifies and seduces, imitates and misleads.

Maskers konden echter ook een religieuze betekenis hebben, zoals ooit in het Grieks theater. Op grafstenen hebben ze een beschermende werking. Dodenmaskers, die ter herinnering aan een overledene werden vervaardigd, worden ook getoond (plaatjes).  — RvV

¶ De tentoonstelling Masques, mascarades, mascarons in het Louvre duurt tot 22 september. Informatie hier. Er is ook een catalogus verschenen: Françoise Viatte et al., Masques, Mascarades, Mascarons. Milaan, Officina Libraria 2014. ISBN 978-8897737377. Prijs: € 32 (272 blzz.).