zaterdag 20 september 2014 – We denken vanuit onze eigen leeservaring dat kranten altijd individueel gelezen worden. Maar 18e-eeuwse prenten laten meer dan eens zien dat dit niet het geval was. Het lezen van de krant was doorgaans een groepsactiviteit. Dat zie je aan bovenstaande prent, die ik tegenkwam in de Bibliothèque Nationale, op zoek naar illustratiemateriaal voor het komende nummer van de MedJCW over satirische tijdschriften.
Het gaat me bij deze prent natuurlijk niet om de pissende man rechts. Wel om de mannen die buiten, op een bankje in de Tuilerieën in Parijs, samen één krant lezen. Onder de prent, uit circa 1790 en naar ontwerp van ene Huot, staat geschreven Lecture du Journal par les Politiques de la petite Provence au jardin des Thuilleries. De mannen zaten in die enorme tuin altijd in een uithoek, uit de wind en in de zon. Men noemde die plek ‘La petite Provence’: omdat het er zo lekker warm was.
In de 18e eeuw verzamelden de nieuws-gierigen zich ook wel in de Jardin de Luxembourg of bij het Palais Royal. Zodra iemand een krant had bemachtigd, zetten zij zich neer om gezamenlijk het nieuws van de dag tot zich te nemen en met elkaar te bediscussiëren. Iets vergelijkbaars gebeurde ook in koffiehuizen, leeszalen, genootschappen, loges: als het maar ver buiten het bereik was van de gedachtenpolitie.
De prent doet me sterk denken aan The Morning News van Henry Bunbury. Ook hier staan een paar mannen op een kluitje. Met bezorgde gezichten praten ze over het nieuws. Eén van hen houdt de krant vast. Geen wildplasser hier, maar wel een hond die de plakken worst van een schotel wegratst. Veel plezier vandaag met de dikke weekendkrant! — RvV